Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

5.3-расм. Бозорнинг вазифалари 
Бозор турли хил вазифаларни бажарса-да, улар ўзаро боғлиқ ва бир-бирини тақозо 
қилади. Бозорнинг иқтисодий мазмунини чуқурроқ тушуниш учун унинг турлари ва ички 
тузилишини кўриб чиқиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади. 
Бозор субъектларининг 
манфаатларини рўёбгачиқариш 
Ахборот 
бериш 
Иқтисодиётни 
соғломлаштириш 
Нархни 
ташкил этиш 
Интегра- 
циялаш 
Тежам- 
корлик 
Восита- 
чилик 
Назорат 
қилиш 
Рағбат- 
лантириш 
Тартибга 
солиш 
Бозорнинг вазифалари 

---

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
59 
5.5.
 
Бозорнинг турлари ватузилиши 
 
Ҳозирги даврда бозор мураккаб тузилишга эгадир. Бозорнинг ички тузилиши мураккаб 
бўлганлиги сабабли уни туркумлашга қуйидаги мезонлар асос қилиб олинади: бозорнинг 
етуклик даражаси, сотиладиган ва сотиб олинадиган маҳсулоттури, бозор субъектлари 
хусусиятлари, бозор миқёси, иқтисодий алоқалар тавсифи ва бошқалар. 
Бозорнинг 
етуклик даражасига қараб 
ривожланмаган бозор, эркин (классик) бозор, 
ҳозирги замон ривожланган бозорларга бўлинади. 
Ривожланмаган, шаклланаётган бозор 
тасодифий тавсифга эга бўлиб, унда товарни товарга айирбошлаш (бартер) 
усуликўпроқ қўлланилади. 
Бозорнинг бу тури тарихан ҳали ҳақиқий пул мавжуд бўлмаган 
даврга тўғри келади. Лекин ҳозирги даврда ҳам айрим мамлакатларда пул инқирозга учраб, 
ижтимоий ишончни йўқотган, бозор иқтисодиётига ўтиш шароитида ҳам бозорнинг бундай 
тури амал қилиши мумкин. 
Эркин (классик) бозор – товар ва хизматларнинг ҳар бир тури бўйича жуда кўп 
ишлаб чиқарувчилар ва истеъмолчилар, сотувчилар ва харидорлар мавжуд бўлиб, улар