Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

протекционизм (ташқи таъсирдан ҳимоялаш) 
ва 
фритредерлик (савдога тўлиқ 
эркинлик бериш) 
каби шакллари кенг тарқалган. 
Протекционизмнинг классик ва замонавий кўринишлари фарқланади. 
Классик ёки 
қаттиқ протекционизм 
сиёсатининг назарий асосини меркантилизм ташкил этиб, унинг 
асосий белгилари қуйидагилардан иборат: 
–
товарлар импортиничеклаш; 
–
экспортни ҳар томонламақўллаб-қувватлаш; 
–
четдан келувчи товарларга юқори бож тўловлари ўрнатиш орқали миллий ишлаб 
чиқаришниҳимоялаш; 
–
товарларнинг маълум турлари билан савдо қилишга давлат монополиясининг 
ўрнатилиши ваҳ.к. 
Замонавий протекционизмнинг 
ҳам асосий мақсади ички бозорда миллий ишлаб 
чиқарувчилар учун нисбатан қулай шароитлар яратиш ҳамда уларни хорижий ишлаб 
чиқарувчилар рақобатидан ҳимоялаш ҳисобланади, бироқ унинг усул ва воситалари ўзининг 
мослашувчанлиги билан классик протекционизмдан фарқ қилади. 
Эркин савдо йўлида жуда кўп тўсиқлар мавжуд бўлади. Уларнинг асосийлари 
қуйидагилар: 
1)
 
бож тўловлари. 
Бож тўловлари импорт товарларга акциз солиқлари ҳисобланади, у 
даромад олиш мақсадида ёки ҳимоя учун киритилишимумкин; 
2)
 
импорт квоталари. 
Импорт квоталари ёрдамида маълум бир вақт оралиғида импорт 
қилиниши мумкин бўлган товарларнинг максимал ҳажмиўрнатилади; 
3)
 
тарифсиз тўсиқлар. 
Тарифсиз тўсиқлар таркибига лицензиялаш тизими, маҳсулот 
сифатига стандартлар қўйиш ёки оддий маъмурий тақиқлашларкиради; 
4)
 
экспортни ихтиёрий чеклаш. 
Экспортни ихтиёрий чеклаш савдо тўсиқларининг 
нисбатан янги шакли ҳисобланади. Бу ҳолда чет эл фирмалари ўзларининг маълум 
мамлакатга экспортини ихтиёрий равишдачеклайди. 

---