Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

7.2.
 
Таклиф тушунчаси. Таклиф миқдорига таъсир қилувчи омиллар. Таклифқонуни 
 
Бозор ҳолатининг ўзгаришигаистеъмолчи ёки харидорнинг муносабати уларнинг 
талаби орқали намоён бўлса, ишлаб чиқарувчи ёки сотувчининг муносабати таклиф орқали 
намоёнбўлади. 
Маълум вақт оралиғидаги нархларнинг муайян даражасида ишлаб чиқарувчи ёки 
сотувчилар томонидан маълум турдаги товар ва хизматларнинг бозорга чиқарилган 
миқдори таклиф дейилади. 
Нархнинг ошиши билан шунга мос равишда сотишга чиқариладиган товарлар таклифи 
миқдори ҳам ортади, нархнинг тушиши билан таклиф ҳажми қисқаради. 
Нархнинг 
ўзгариши билан таклиф этилаётган товар миқдорининг тўғри боғлиқликдаги ўзгариши 
таклиф қонунидейилади. 
Даромад, минг сўм 

---

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
75 
 
Нарх даражаси ва таклиф миқдори ўртасидаги тўғридан-тўғри боғлиқликни кўрсатувчи 
маълумотларни графикда ифодалаб, 
таклиф эгри чизиғини 
тасвирлаш мумкин (7.3-расм). 
7.3-чизма. Таклиф эгри чизиғи 
Бозорда таклиф қилинадиган товар ҳажмига 
нархдан ташқари бир қатор омиллар 
ҳам таъсир қилади. Бу омилларнинг асосийлари қуйидагилар: 
1)
ресурслар нархи; 
2)
ишлаб чиқариштехнологияси; 
3)
солиқ васубсидиялар; 
4)
бошқа товарларнархи; 
5)
нарх ўзгаришинингкутилиши; 
6)
бозордаги сотувчиларсони. 
Мазкур омиллардан бир ёки бир нечтасининг ўзгариши таклиф ҳажмининг ўзгаришини 
тақозо қилади. 
Таклифга таъсир қилувчи омилларни алоҳида-алоҳида қараб чиқамиз. 
1.
 
Ресурслар нархи. 
Ишлаб чиқариш харажатлари ва таклиф ўртасида мустаҳкам 
ўзаро боғлиқлик мавжуд. Ресурс нархларининг пасайиши ишлаб чиқариш харажатларини 
камайтиради ва таклифни оширади. Аксинча, ресурсларга нархнинг ошиши ишлаб чиқариш 
харажатларини оширади ва таклифни қисқартиради. Масалан, минерал ўғитлар нархининг 
пасайиши буғдой таклифини оширади, қурилиш материаллари нархларининг ошиши уй-жой 
ва ишлаб чиқариш бинолари таклифиниқисқартиради.