Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология институти «Муҳандислик-техника» факультети

Масала № 18.
Қозон ўтхонасида таркиби: СО₂=0,2%, СН₄=98,2%, С₂Н₆=0,4%, С₃Н₈=0,1%, С₄Н₁₀=0,1%, N₂=1,0% бўлган табиий газ ёқилмоқда. Агар қозон агрегатидан чиқишдаги ортиқча ҳаво коэффициенти _ч=1,3, ёниш маҳсулотлари энтальпияси J_ч=3300 кЖ/кг, қозонхонадаги ҳаво температу­раси t_ҳ=30 ⁰С, ўзгармас босимдаги ўртача ҳажмий иссиқлик сиғими С_р.х=1,297 кЖ/(м³к) ва механикавий тўла ёнмасликдан иссиқликнинг йўқотилиши q=4% бўлса, чиқиб кетаётган газлар билан иссиқлик йўқотилишини (% ларда) аниқланг.
Ечиш:
Газнинг пастки ёниш иссиқлиги:

1 м³ табиий газни тўлиқ ёниши учун зарур бўлган ҳавонинг назарий миқдори:

Ўтхонага кираётган ҳаво энтальпияси:

Қозон агрегатидан чиқаётган газлар билан иссиқлик йўқотилиши:



Масала № 19.
Буғ маҳсулдорлиги D=5,56 кг/с бўлган қозон агрегати ўтхонасида В2 маркали таркиби: , , , , , , бўлган қўнғир кўмир ёқилмоқда. Агар ўта қизиган буғ босими Р_қ.б=4 МПа, температураси t_қ.б=450 ⁰С, таъминот суви температураси t_т.с=150 ⁰С ва тўхтовсиз ҳайдаш қиймати Р₁=3 %, чиқиб кетаётган газлар билан иссиқлик йўқотилиши q₂=5 %, кимёвий тўла ёнмасликдан иссиқлик йўқотиш q₃=0,5 %, механикавий тўла ёнмасликдан иссиқлик йўқотиш q₄=4 %, атроф – муҳитга иссиқлик йўқотилиши q₅=0,7 % маълум бўлса, қозон агрегатининг брутто ф.и.к., шартли ва натурал ёқилғи сарфини аниқланг.


Ечиш:
Ёқилғининг пастки ёниш иссиқлиги:

Қозон агрегати брутто ф.и.к.ни аниқлаймиз:

Натурал ёқилғи сарфи:

бу ерда: 

Ҳисобий ёқилғи сарфи:

Шартли ёқилғи сарфи:



Масала №20.
Агар қизиган буғ температураси t_қ.б=280 ⁰С ва босими P_қ.б=1,4 МПа, таъминот суви температураси t_т.с=100 ⁰С, қозон агрегатининг брутто ф.и.к. , тўхтовсиз ҳайдаш коэффициенти Р=3 %, колосникли чўғдоннинг иссиқлик кучланиши Q/R=1015 кВт/м², ўтхона бўшлиғининг иссиқлик кучланиши Q/V=350 кВт/м³, кимёвий тўла ёнмасликдан иссиқлик йўқотилиши q₃=0,5 % ва механикавий тўла ёнмасликдан иссиқликнинг йўқотилиши q₄=5,5 % маълум бўлса, буғ маҳсулдорлиги D=5,45 кг/с бўлган қозон агрегати ўтхонасининг ф.и.к., ўтхона бўшлиғининг ҳажми ва колосникли чўғдоннинг юзасини аниқланг. Ёқилғи тошкўмирнинг ёниш иссиқлиги , таркибида кул миқдори ва намлиги .
Ечиш.
Ёқилғи ишчи массасини пастки ёниш иссиқлигини аниқлаймиз:

Натурал ёқилғи сарфи:

Колосникли чўғдоннинг юзаси:

Ўтхона бўшлиғининг ҳажми:

Қозон ўтхонасининг ф.и.к.