Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология институти «Муҳандислик-техника» факультети

Масала № 16.
Қуйқум билан қопланган ясси пўлат девор қуйқумдан тозаланганда тутун газлардан сувга иссиқлик узатилиши неча фоизга орти­шини аниқланг. Пўлат девор қалинлиги _п=15 мм ва иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти _п=50 Вт/(мгр), қуйқум қатлами қалинлиги _к=2,02 мм ва иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенити _к=0,08 Вт/(мгр). Тутун газлар температураси t₁=1000 ⁰С, қайнаётган сув температураси t₂=180 ⁰С. Газлардан деворга иссиқлик бериш коэффициенти ₁=50 Вт/(м²к), девордан қайнаётган сувга иссиқлик бериш коэффиценти ₂=4500 Вт/( м²к). Иссиқлик ташувчилар ва уларни ажра­тувчи деворда температура ўзгариши характерини икки ҳолат учун тасвирланг: а) қуйқум қатлами бўлганда; б) қуйқумдан тозлангандан сўнг.


Е чиш:
а) Пўлат девор қуйқум билан қопланган. Тутун газлардан қайнаётган сувга иссиқлик узатиш коэффициенти:

Иссиқлик оқими зичлиги:
q₁ = K(t₁ – t₂) = 21,9(1000 – 180) = 18000 Вт/м²
б) Девор қуйқумдан тозалангач:

Газлардан сувга иссиқлик узатиш коэффициенти:

Иссиқлик оқими зичлиги:
q₂ = K(t₁ – t₂) = 48,8(1000 – 180) = 40020 Вт/м²
марта, яъни 223 % га ортади.


Масала № 17.
Нормал шароитда қиздирилаётган ҳавонинг ҳажмий сарфи V_н=610³ м³/соат, ёниш маҳсулотларидан ҳавога иссиқлик узатиш коэффициен­ти К=23 Вт/(м²к), ёниш маҳсулотлари ва ҳавонинг бошланғич ва охирги температуралари =600 ⁰С, =400 ⁰С, =20 ⁰С, =300 ⁰С. Иссиқлик ташувчиларни тўғри ва тескари ҳаракатланиш схемалари учун рекуператив газ – ҳаволи иссиқлик алмаштиргичнинг қиздириш сиртини аниқланг.
Ечиш:
Ёниш маҳсулотларидан ҳавога узатилаётган иссиқлик миқдорини аниқлаймиз:

Тўғри оқим учун ўртача логарифмик температура босими:

Қарши оқим учун:

Тўғри оқим Қарши оқим

Рекуператив иссиқлик алмаштиришнинг қиздириш сирти: