Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро мухандислик технология институти архитектура

Дераза ва айвон эшиклари
Деразаларнинг ўлчамлари табиий ёруғлик ва архитектуравий композиция талаблари асосида белгилинади. Деразаларнинг майдони хона поли майдонига нисбатан 1/8-1/10 дан кам бўлмаслиги керак. Давлат стандартларига асосан деразаларнинг ўлчами 3М модули асосида белгилинади ва уларнинг энини бўйига нисбати 1:2,5 дан 1:0,75 гача бўлиши мумкин. Куйидаги 14.2-расмда ёғочли дераза ромнинг деворга бирикиши схемаси тасвирланган.





14.2-расм. Ёғочли дераза ромининг деворга бирикиши: а-гишт деворга; б-панелга; 1-кесаки, 2-рубероид; 3-лослаш; 4-қияликларни сувоқлаш; 5-дераза тагидан сувни кочирувчи тунука; 6-дераза ости тахтаси; 7-эгилувчи қистирма; 8-герметик мастика


Витражлар ва витриналар
Витриналар биноларнинг биринчи қаватларидаги маҳсулотларни экспозиция қилиш учун ишлатиладиган, ёруғлик ўтказувчи тусиқлардир. Витражлар катта ташқи ёруғлик ўтказувчи тўсиқ бўлиб, баландлиги бир ёки бир неча қават, узунлиги эса бир неча метрдан бино фасадининг узунлигича бўлиши мумкин. Витражнинг вазифаси хонани табиий ёруғлик билан таъминлаш ва ташқи муҳит билан визуаль боғлашдир. Витражнинг конструкцияси юк кўтарувчи каркасдан («кесаки») ва катта ўлчамли шиша ўтказилган табақалардан (майдони 3,5 х 4,5 м гача, қалинлиги 8 мм) иборат. Кесакилари пўлат ёки алюминийдан ясалади (14.3-расм).




14.3-расм. Витражнинг конструкцияси:
а- алюминий аралашмаларидан тайёрланган юк кўтарувчи конструкциялари ва табақалари; б- шишани қотириш элементи: 1- импост; 2- табақа;
3- пружинали штапик; 4- металлдан ясалган сувқочиргич; 5- қоришма;
6- қистиргичли штапик; 7- резина қистиргич; 8-ПРВ-1 аркали резина;
9- герметик

Кириш эшиклари

Фуқаро биноларида ўрнатиладиган кириш эшикларини ёғочдан, шишаланган бир ва икки табақали, эни бир хил ёки ҳар хил табақали қилиб лойиҳаланади. Эшикларнинг ўлчамлари стандартлаштирилган бўлиб, баландликлари 2 ёки 2,3 м ни, эни бир табақалилари учун 0,9 м ни, бир хил икки табақали эшиклар учун 2 м ни, ҳар хил табақали эшиклар учун 1,5 ва 1,3 м ларни ташкил этади.