Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муаҳндислик-технология институти

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
углеводородларни ва олтингугуртнинг мавжудлиги жиҳозларни тезда 
емирилишга олиб келади. 
2. Кимѐвий технологик жараѐнлар асосида ѐқилғини ташкил 
этувчилари кимѐвий реагентлар ѐрдамида ажратиб олинади. Бундай кимѐвий 
реагентларнинг қимматбаҳолиги ва четдан элдан валюта ҳисобига олиб 
келишини эътиборга олсак, бу усулларнинг қўлланилиши иқтисодий 
жиҳатдан самара бермайди. 
3. Йўлдош нефт газлари махсус блоклар орқали ўтказилади ва ѐқилғи 
таркибидаги компонентлар алоҳида ташкил этувчиларга ажратиб олинади. 
Бунда мембранали технология ва молекуляр тўр қўлланилади, лекин 
сорбентлар тезда тўйинади ва пленкалар тўлиб қолади ҳамда уларни тезда 
алмаштиришга тўғри келади. 
4. Пропанли цикл асосида паст ҳароратли ажратиш технологиясини 
қўллашда, иссиқ иқлимда шароитларида қўлланилаѐтган жиҳозларнинг иш 
кўрсатгичи пасайиб кетади ва ишлатиш харажатларининг нархи ҳам ошиб 
кетади. 
5. Йўлдош нефт газлари газни қайта ишлаш заводларига ташиб 
келтирилади ва қайта ишланади. Қиммат қувур узатмаларни ѐтқизиш учун 
катта харажат сарфланади ва қоплаш муддати узайиб кетади. 
6. Совутгичлар ѐрдамида йўлдош газнинг таркибидаги ҳамма 
компонентлар ѐқиш асосида ѐқилғи ташкил этувчиларга ажратиб олинади. 
Углеводородларнинг оғир фракцияларидан (С
3
ва ундан юқори) 
йўлдош нефт газидан газ электр генераторларининг ѐқилғиси сифатида 
фойдаланишда маълум муаммолар пайдо бўлади, ҳамда у нефт кимѐ 
соҳасида қиммат хом-ашѐ ҳисобланади. Муаммонинг ечимини топишнинг 
асосий йўналишига йўлдош нефт газлар икки босқичли утилизация қилиш 
йўли орқали ажратиб олинади–маҳсулотнинг таркибидаги оғир углеводород 
хом ашѐси ва ишлашдан чиққан газни газ двигателларида юқори метан сони 
билан ѐқилади ѐки қуруқ газ магистрал газ узатмаларига берилади. 

---