Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши давлат университети



Download 0,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/8
Sana21.02.2022
Hajmi0,67 Mb.
#63197
TuriПрограмма
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
algoritm va uning turlari

2.4. Такрорланувчи алгоритмлар 
Агар бирор масалани ечиш учун тузилган зарур бўлган амаллар кетма-
кетлигининг маълум бир қисми бирор параметрга боғлик кўп марта қайта 
бажарилса, бундай алгоритм такрорланувчи алгоритм ёки циклик 
алгоритмлар дейилади. Такрорланувчи алгоритмларга типик мисол сифатида 
одатда қаторларнинг йиғиндиси ёки кўпатмасини ҳисоблаш жараёнларини 
қараш мумкин. Қуйидаги йиғиндини ҳисоблаш алгоритмини тузайлик.


12 
Бош
s=0
i=0
i=i+1
s=s+i
Тамом
i

n
йук
ха
S
n








N
1
i
2
2
2
2
2
i
N
.
..........
3
2
1
S
Бу йиғиндини ҳисоблаш учун i

0 да S

0 деб оламиз ва i

i

1 да S

S

i
2
ни ҳисоблаймиз. Бу ерда биринчи ва иккинчи қадамлар учун йиғинди 
ҳисобланди ва кейинги қадамда i параметр яна биттага орттирилади ва 
навбатдаги рақам аввалги йиғинди S нинг устига қўшилади ва бу жараён шу 
тартибда то Iизланган йиғиндига эга бўламиз. Бу фикрларни қуйидаги алгоритм сифатида 
ифодалаш мумкин. 
1. N –берилган бўлсин, 
2. i

берилсин
3. S

0 берилсин, 
4. i

i

1 ҳисоблансин, 
5. S

S

i
2
ҳисоблансин, 
6. Iбажарилса, 4-сатрга қайтилсин,
акс ҳолда кейинги қаторга ўтилсин, 
7. S нинг қиймати чоп этилсин. 
Юқорида келтирилган алгоритм ва 
блок схемадан кўриниб турибдики амаллар 
кетма-кетлигининг 
маълум 
қисми 
параметр i га нисбатан N марта 
такрорланяпти.
Энди 
қуйидаги 
кўпайтманинг 
алгоритмини ва блок схемасини тузиб кўрайлик.(1 дан N бўлган сонларнинг 
кўпайтмасини одатда P! каби белгиланади ва факториал деб аталади) 
P = 1





3
2
N= P!
P! - факториални қуйидаги кўринишда ҳам ёзиш мумкин P =


N
1
i
i
Кўпайтмани ҳосил қилиш алгоритми ҳам йиғиндини ҳосил қилиш 
алгоритмига жуда ўхшаш, фақат кўпайтмани ҳосил қилиш учун i

1 да P


деб оламиз ва кейин i

i

1 да P

P

i ни ҳисоблаймиз. Кейинги қадамда i 
параметр яна биттага орттирилади ва навбатдаги рақам аввалги ҳосил бўлган 
кўпайтма P га кўпайтирилади ва бу жараён шу тартибда то Iбажарилмагунча давом эттирилади ва натижада изланган кўпайтмага эга 
бўламиз. Қуйидаги алгоритмда бу фикрлар ўз аксини топган. 


13 
1. N–берилган бўлсин, 
2. i

1 берилсин, 
3. P

1 берилсин, 
4. i

i

1 ҳисоблансин, 
5. P

P*

i ҳисоблансин, 
6. Iшарт бажарилса, 4-сатрга
қайтилсин, акс ҳолда кейинги
қаторга ўтилсин, 
7. P нинг қиймати чоп этилсин. 
Юқорида кўрилган йиғинди ва 
кўпайтмаларнинг блок схемаларидаги 
такрорланувчи қисмларига (айлана 
ичига 
олинган) қуйидаги шарти кейин берилган циклик структура мос келишини 
кўриш мумкин. 
Юқоридаги блок схемаларда шартни олдин текшириладиган ҳолдатда чизиш 
мумкин эди. Масалан, йиғиндининг алгоритмини қарайлик. 
Б
n
S=0
i=0
ii=i+1
s=s+i
2
Тамом
S
йук
ха
Бу блок схеманинг такрорланувчи қисмига қуйидаги, шарти олдин берилган 
циклик структуранинг мос қилишини кўриш мумкин. 
Бош
p=1
i=1
i=i+1
p=p

i
Тамом
i

n
P
йук
ха
n
Бош
p=1
i=1
i=i+1
p=p

i
Тамом
i

n
P
йук
ха
n


14 
а
X=1,10
Б
x, y
Тамом
x
a
ax
y


йук
Блок схемаларининг такрорланувчи қисмларини, қуйидаги 
параметрик циклик структураси кўринишида ҳам ифодалаш мумкин. 
Параметр
Цикл танаси
Параметрик цикл структурасига мисол сифатида берилган х

1,2,3,.....10 
ларда 
x
a
ax
y


функциясининг қийматларини ҳисоблаш блок схемасини 
қараш мумкин.


15 
Илова. Энди баъзи бир масалаларни алгоритмларини қуриш жараёнини 
кўрамиз. 

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish