Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти

7.6
.
Суюлтирилган табиий газни ишлаб чиқариш технологияси 
ва уни Ўзбекистонда қўллашнинг имкониятлари
Жаҳон 
иқтисодиѐтини 
ривожланишининг 
замонавий 
босқичларида аниқ реформалар ва умумий энергия ресурслари 
тузилмасини тараққиѐтида янги йўналишлар пайдо бўлмоқда. Жаҳон 
энергия балансида газ учинчи ўринни эгаллаб турмоқда ва оптимистик 
истиқбол бўйича 2000 йилнинг бошларида тўлиқ имкониятлар ишлаб 
чиқаришга жорий қилинмаган. Матбуот маълумотларига мувофиқ 
Европа давлатларида газга бўлган талабнинг ҳар йилига 3% гача ошиб 
бориши кўрсатилган, АҚШ давлати энг катта ҳажмда газни импорт 
қиладиган давлат деб ҳисоблаганимизда, Яқин Шарқ, Африка ва 
Австралия давлатларида газни ишлаб чиқариш жараѐнида бўшлиқлар 
келиб чиқади деб тахмин қилинган. Бу боҳалашнинг ҳаммаси бугунги 
кунда кучайтирилиб кўрсатилгани кўриниб турибди. Кейинги 15 йил 
давомида газга бўлган талабнинг улуши тахминан 1,5% га ошган, 
газнинг улуши жаҳон бозорида 2015 йил давомида -24,1% ни, 
нефтнинг улуши-32,5% ни, кўмирнинг улуши-30,4% ни ташкил қилган 
[12 ]. 
Жаҳон газ хўжалигини ва маркетингни ривожланиши газ 
захирасини тахминан 1,7 мартага ошишини кўрсатган, қазиб олиш ва 
истеъмоли эса 75% га, табиий газни ташқарига қувурузатмалар орқали 
суюлтирилган кўринишда сотиш 30% га, шундан 10% қазиб 
олинадиган газ глобал масштабда суюқлик кўринишида сотилган. 
Қуйидаги 7.10-жадвалда 30% дан кўп ҳажмдаги газ давлатлардан 
ташқарида истеъмол қилинади, умуман олганда газни ишлаб чиқариш 
ҳажми 1,5-2 мартага ўсган [ 13]. 
Суюлтирилган табиий газларни ишлаб чиқариш (СТГ) 

---

240 
ташкилотлари давлатлар балансида ѐқилғи энергетик баланснинг 
альтернатив ѐқилғилар билан нефтмаҳсулотлар етишмовчилиги 
истеъмолини таъминлаш бўйича истиқболли ишларни олиб бормоқда.