Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти

 
5.17. Конденсатни барқарорлаштириш қурилмаси 
1-4 технологик тармок 
Конденсат 
1 соатда - 
25 тн жами
1 соатда - 
100 тн 
1 кунда - 
600 тн 
1 кунда 
- 
2400 тн 
1 йилда - 
200 минг.тн 
1 йилда - 
800 000 тн 
ПБФ 
1 соатда - 
0.7 тн 
жами 1 соатда - 
2.8 
тн

---

229 
1 кунда - 
16.8 тн 
1 кунда 
- 
67.2 тн 
1 йилда - 
5.6 минг. тн 
1 йилда 
- 
22.4 
минг.тн 
 
3 та 100м
3
.лик ПБФни сақлаш идиши мавжуд : жами 300 м
3
4 та 200 м
3
.лик конденсат сақлаш идиши мавжуд : жами 800 м
3
Суюлтирилган 
газларни 
олиш 
билан 
конденсатни 
барқарорлаштириш қурилмаси (КБҚ) «Шўртан» конининг бош 
иншооти майдончасига курилган. Қурилманинг 1-навбати (1,2 
технологик тармок) ва 2-навбати қурилмаси ишга туширилган. 
Барқарор конденсат нефтни қайта ишлаш заводлари учун 
хом-ашѐ бўлиб ҳисобланади. Пропан-бутан фракциялари эса 
аҳолининг эҳтиѐжлари учун маиший ѐқилғи сифатида истеъмолга 
берилади.
Газ конденсатини барқарорлаштириш қурилмаси конлардан 
қазиб олинадиган табиий газни Бош иншоотда паст ҳароратли 
қуритиш (ГПҲАҚда) ва дастлабки ажратиш (ГДТҚда) 
қурилмаларидан олинадиган углеводородли конденсатни қайта 
ишлашни амалга оширади. 
Ҳозирги кунда «Шўртан» конида газ таркибида конденсатнинг 
потенциал миқдори 35,3 г/м3.ни ташкил қилади. Конденсатнинг 
таркибидаги асосий углеводородли компонентлардан ташқари, 
водород сулфид, карбонат ангидрит ва азот ҳам мавжуд. 
1,2-технологик 
тармоқлар-икки 
колоннали 
(3,4-технологик 
тармоқлар-уч колоннали) схема бўйича ишлайди. Қурилманинг 
асосий маҳсулотлари барқарор конденсат ва пропан-бутан 
фракциялари (суюлтирилган газлар) ҳисобланади.
Қурилма 4 та параллел технологик қатордан ташкил топган ва 
битта технологик қаторнинг унумдорлиги: 
- беқарор конденсат бўйича – 25 т/соат; 
- пропан-бутан фракцияси бўйича – 0,7 т/соат.
Барқарор конденсат ва суюлтирилган газларни сақлаш 
маҳсулот паркларида амалга оширилади. Парк маҳсулотларни уч 
сутка давомида сақлашга мўлжалланган. Конденсат маҳсулот 
паркидан насос ѐрдамида ―Нефть маҳсулотларини ташиш ва 
сақлаш‖ цехига ҳайдалади. 
Суюлтирилган газлар КБҚдан ҳайдалиб сақлаш учун 
―Суюлтирилган газ қўйиш шахобчаси‖ (ГНС)га ҳайдашга тайѐрлаш 

---

230 
мақсадида аввал ҳар бири 100м
3
ҳажмли учта Е-2 горизонтал 
сиғим-идишда (Р
шарт
.-16кгс/см
2
) сақлаш учун суюлтирилган 
газларнинг оралиқ паркига келиб тушади ва ундан кейин эса ҳар 
бири 200м
3
ҳажмли 10 та горизонтал сиғим-идишга (Р
шарт
.–16 
кгс/см
2
) тушади. Суюлтирилган газларни пропан ташигичларга ва 
темир-йўл цистерналарига қўйиш учун қўйиш estakadasida nasos 
qurilmasi о‗rnatilgan. 
Технологик жараѐнни олиб бориш тартиби: 
Хом-ашѐ (беқарор конденсат Т=10-35
о
C ва Р=30-40 кгс/см
2
билан 
ПҲАҚ 
қурилмаси 
ажратгичидан) 
ўрталаштирувчи 
сиғим-идиш В -706 (шамоллатгич)га келиб тушади, ажраладиган 
газларни ажратиш, шунингдек зичликларнинг хилма-хиллиги 
ҳисобидан конденсатдан сувларнинг ажралиши содир бўладиган 
В-701- шамоллатгичга келиб тушади.
В-701-шамоллатгичда босим П-30 кгс/см
2
. В-701да ўз 
солиштирма оғирлиғига мувофиқ газ, сув ва конденсат ажралади. 
Газ эжекцияга (ПҲАК¾ навбатига), сув дренаж идишга берилади. 
Конденсат эса В-701нинг юқори қисмидан чиқиб икки оқимга 
ажралади. Асосий оқим Т-701 иссиқлик алмаштиргичнинг қувурли 
ҳудудига келиб тушади ва бу ерда барқарор конденсат оқими билан 
Т=120-170оCгача қиздирилади ва К-701 диэтанизаторининг ўрта 
қисмига 19, 21, 23 ликопчаларга узатилади. 
Иккинчиоқим Т-701 иссиқлик алмашгичга кирмасдан, совуқ 
суғориш кўринишда К-701 деетанизаторининг юқори қисмига 
узатилади. 
К-701 деетанизаторда 18,5-21,0 кгс/см
2
босимда ва пастки 
қисмидаги ҳарорат 210-250
о
C да ва юқори ҳарорат 10-40
о
C бўлганда, 
этан (C
2
H
4
), метан (CH
4
), углерод кислотаси (CО
2
), водород сулфиди 
ва оғир углеводородларнинг буғларидан ташкил топган енгил 
углеводородли газ ва кўп фракцияга ажратиш, яъни беқарор 
конденсатнинг ректификацияси амалга оширилади. Енгил 
углеводородли газ ПҲАҚга эжекциялашга ѐки машъалага 
ташланади, колоннанинг ҳажмли қисмининг углеводородли 
фракцияси эса К-702 барқарорлаштиргич учун хомашѐ бўлиб хизмат 
килади. 
Зарурий буғли оқимни яратиш учун конденсат К-701 ѐпиқ 
ликопчаси билан бирга Т=170-225
о
C билан Н-701 насосида Р-701
тик илонсимон печ орқали ҳайдалади ва Т=210-250
о
C билан буғли 

---

231 
суюқликли аралашма кўринишида К-701 ѐпиқ ликопчаси остига 
узатилади.