Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

 
IV.2. «Муборакнефтгаз» МЧЖ
нинг ўзига хос хусусиятлари. 
«Муборакнефтгаз» МЧЖ газни, нефтни ва газоконденсатни қазиб, 
уларни қувурлар орқали ҳаридорларга қайта ишлаш учун жўнатишга 
мўлжалланган. Бу газни ёки нефтни ер қатламларидан чиқаришга имкон 
беради.
Газни ёки нефтни конлардан қазиб чиқариш жадвал асосида 
бажарилади, бу ерда манбанинг куввати ва қатламнинг босими бош ролни 
ўйнайди. Газ ва нефть юқори босимда қатламдан фаввора бўлиб отилади 
ва насос-компрессор қувурлар орқали юқорига кўтарилиб мўлжалланган 
жойга фойдаланишга юборилади.
Корхонада шу йўл билан табиий газ қазиб олинади. Айрим 
холларда агарда қатлам қувватининг босими етарли бўлмаса унда нефть 
чуқурликдан тортиб оладиган насослар орқали суриб олинади. Газни ёки 
нефтни ер қатламидан юқорига кўтаргандан кейин, газ қувурлар орқали 

---

54 
маълум жойлардаги сепараторларга жўнатилади ва қисқа вақт ичида бошқа 
аралашмалардан, сувдан конденсатдан тозаланиб кейин газни қайта ишлаш 
заводига жўнатилади. Нефть, газ ва газоконденсатини истеъмолчиларга
жўнатиш жараёнида, бу фойдали қазилмалар ҳар хил босим ва
температурада 
ишловчи 
сепараторлар, 
адсорберлар, 
иссиқлик
алмашувчилар, ажратгичлар, насослар, идишлар ва бошқа технологик 
ускуналар орқали ўтади. Булар бир-бирига жуда мураккаб технологик
қувурлар коммуникацияси орқали боғланган. 
Корхонанинг нефть конларида газ ва нефть қоришмаси тўлдирилган 
қудуқлардан қувурлар орқали махсус газни нефтдан ажратадиган 
идишларга тушади кейин алоҳида йиғиладиган жойларга жўнатилади. 
Йиғилиш пунктида нефть махсус сақланадиган идишдан олдин дастлаб 
ишлов берилиб, кейин махсус сақланадиган идишларга унинг сувини 
ажратиб олади. Асосан конлардаги газ йиғиш жойида газда 6% 
сероводород ташкил қилади, махсус комплекс қурилмаларда газлардан сув 
ва конденсат ажратиб олиниб, махсус идишларга, газ эса ҳар хил 
аралашмалардан қоришмалардан ва сувлардан тозаланиди. 
Ишлаб чиқаришда меҳнат интизомини бузиш, хавфсизлик 
техникаси йўрикномалари ва қоидаларига риоя қилмаслик, талаб
қилинган технологик режимдан четга чиқиш кўп ҳолларда босим 
остида ишловчи идишлар, қувурларнинг бўзилишига ва аварияга олиб
келади. Бу эса ўз навбатида иш муҳитининг газланишига иш жойининг
ифлосланишига ва бахтсиз ҳодисаларга олиб келиши мумкин. 
Ишни нотўғри ташкил қилиш ва бажариш ишлаб чиқариш
жараёнида газлар, конденсат буғлари, олтингугурт сульфиди ва бошқа 
зарарли таъсир кўрсатишига олиб келади.