Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

3.
 
Минтақавий халқаро молиявий ташкилотлар 
Минтақавий молия институтлари таркибида Европа тикланиш ва
тараққиёт банки (ЙТТБ) - 1991 йилда ташкил топган ва унга 56 та мамлакат 
аҳзо. ЙТТБ Марказий ва Шарқий Европа мамлакатларига бозор 
иқтисодиётига ўтиш бўйича ислоҳотларни ўтказишда кўмаклашиш 
мақсадида тузилган. 
ЙТТБнинг фаолият доираси қуйидаглардан иборат: 

инфратузилмани ривожлантириш; 

турли хусусий ва хусусийлаштирилган корхоналарни лойиҳаларини 
молиялаштириш ва кредитлаш. Бунда ресурсларнинг 60%и хусусий 
секторга, 40%и давлат секторига мўлжалланган. 

хусусий капитал қўйилмаларга кафолат бериш; 

иқтисодиётнинг таркибий тузилишини қайта қуриш юзасидан тавсиялар 
ишлаб чиқиш; 

аниқ лойиҳаларга маслаҳат-техник ёрдам бериш. 
Банк тақдим этадиган кредитнинг энг кам миқдори 5 млн. еврони
ташкил этади. 
Ўзбекистон 1992 йилдан ЙТТБ аҳзоси ҳисобланади. ЙТТБ 1992 йилдан 
то ҳозирги вақтгача иқтисодиётнинг турли соҳаларидаги 550 млн. евро
миқдорида 50 дан ортиқ лойиҳаларни молиялаштирди. 
Минтақавий ривожланиш банкларининг яна бир тури Осиё тараққиёт 
банкидир (ОТБ). Ушбу банк 1966 йилда ташкил этилган. 57 та мамлакат аҳзо 
ҳисобланиб, шундан 41 таси ҳудудий мамлакатлар ва 16 таси ҳудуддан 
ташқари мамлакатлардир. 
ОТБнинг мақсади Осиё қитҳасидаги ривожланаётган мамлакатларга 
иқтисодий 
риқожланишда 
кўмаклаши, 
ҳудудий 
ҳамкорликни 
рағбатлантириш, аҳзо мамлакатларга техник ёрдам кўрсатиш ва уларнинг 
иқтисодий сиёсатини мувофиқлаштиришдан иборат. 
Ўзбекистон ОТБга 1995 йилда аҳзо бўлган. Банкнинг минтақавий 
аҳзолари рўйхатида 15 ўринни, йирик аксионерлари рўйхатида 22 ўринни 
э галлайди. 
1995-2010 йилга қадар Ўзбекистонга 30 та лойиҳа учун умумий суммаси 
1,29 млрд. доллардан ортиқ кредитлар ажратди. Шунингдек, ОТБ
Ўзбекистонга 40,75 млн. доллар миқдорида техник ёрдам кўрсатди. 

---

2 
Вахабов А.В. ва бошқ. Хорижий инвестициялар.-Т.: Молия, 2010 йил.87-88 б. 
63 
2010 йилда Ўзбекистон ва ОТБ молиявий ҳамкорлик 
дастури доирасида мамлакатнинг транспорт ва э нергетика
инфратузилмасини модернизасиялаш ҳамда кичик бизнесни 
қўллаб қувватлаш мақсадида 1 млн. доллар миқдорида 3 та 
янги лойиҳа тайёрланиши ва тасдиқланиши кўзда тутилган
3
. 
Ислом тараққиёт банки (ИТБ) минтақавий молиявий 
ташкилотларнинг биридир. Ушбу банк 1974 йилда ташкил 
этилган. Ислом динига эҳтиқод қилувчи 35 та мамлакат аҳзо. 
ИТБнинг 
мақсади 
аҳзо 
мамлакатларнинг 
ривожланиш 
лойиҳаларини, ташқи савдони кредитлаш ва савдо, саноат 
компаниялари капиталларини инвестисиялашдан иборат. 
Ўзбекистон ИТБга 2003 йил 3 сентябрда аҳзо бўлиб 
кирган. Банк Ўзбекистонга 2003-2009 йиллар мобайнида умумий 
қиймати 150 млн. долларга тенг молиявий хизматлар 
кўрсатган.