Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

6.
 
Давлат мақсадли бюджетдан ташқари жамғармалари 
Давлат мақсадли бюджетдан ташқари жамғармалари 
– давлат бюджети 
таркибида жамланадиган жамғармалар бўлиб, қонунчилик билан уларнинг ҳар бири учун 
маблағлар манбалари, ҳар бир манбадан маблағ келиб тушиши меҳёрлари ва шартлари, 
ҳамда ушбу маблағларни сарфланиши йўналишлари белгилаб қўйилган. 
Давлатнинг мақсадли бюджетдан ташқари жамғармалари аниқ мақсадга 
йўналтирилган бўлиб, улар автоном бошқарувга эга ва ўша давр учун ўзига хос аҳамиятга 
э га бюджетдан алоҳидалаш ва харажатларни ажратиш асосида ёки жамғармаларга махсус 
даромадлар манбаларини бириктириш орқали шаклланади. 
Давлатнинг бюджетдан ташқари жамғармалари қуйидаги белгиларга кўра 
таснифланади
: 
• 
бошқарув даражасига кўра (умумдавлат, республика, ҳудудий);
• 
амал қилиши муддатига 
кўра 
(доимий, вақтинчалик 
– ўзига 
юкланган 
вазифаларни бажариши билан ўз фаолиятини тўхтатади);
• 
шакллантириш усулларига кўра (бюджетдан алоҳида, муҳим аҳамиятга эга
харажатларни ажратиш, жамғармаларга 
шахсий 
даромадлар 
манбаларини 
бириктириш); 
• 
функсионал мақсадига кўра (ижтимоий, шахсий ва мулк суғуртаси, иқтисодий, кредит,
илмий-тадқиқот, инвестисион, экологик, ҳарбий-сиёсий, давлатлараро ва б.).
Бюджетдан ташқари жамғармаларни шакллантириш манбалари: 
• 
юридик ва жисмоний шахсларнинг бадаллари;
• 
бюджетдан ажратмалар;
• 
тушумлар (лотерея, йўлланмалар учун тўловлар ва б.);
• 
жамғарманинг вақтинчалик бўш турган пул маблағларини инвестисиялашдан тушган 
даромадлар (молия бозорида иштирок э тиш);
• 
банк кредитлари;
• 
мажбурий бадалларни белгиланган вақтда тўламаганлик учун пеня ва жарима суммалари;
• 
юридик ва жисмоний шахсларнинг ихтиёрий бадаллари (еҳсон, ҳадя).
•