Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

 
 
 
 
 
 
 
10.2.2.-расм. Хорижий инвестицияларни жалб қилиш 
шакллари 
 
Чет эл инвестициялари деб, чет эллик инвесторлар асосан 
даромад (фойда) олиш мақсадида тадбиркорлик фаолияти ва 
ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа турдаги фаолият объектларига 
қўшадиган барча турдаги моддий ва номоддий бойликлар ва уларга 
доир ҳуқуқлар, шунингдек, чет эл инвестицияларидан олинган ҳар 
қандай даромад эътироф этилади. 
Мамлакатимиздаги мавжуд ички ресурсларимиз кўламини 
кенгайтириш борасида Тикланиш ва тараққиёт фондининг ролини 
кучайтириш ғоят муҳим ўрин тутади. Ҳозирги вақтда 6 миллиард 
АҚШ долларидан ортиқ маблағга эга бўлган ушбу Фонд стратегик 
муҳим инвестиция лойиҳаларини хорижий инвесторлар билан 
биргаликда молиялаштиришда етакчи шериклардан бири сифатида 
фаолият олиб бормоқда.
Хорижий 
инвестицияларни 
жалб қилиш 
шакллари 
Йирик хорижий
компания ва
фирмаларнинг 
шўъба 
корхоналари ва 
филиалларини 
ташкил этиш 
Концессия ва 
лизинг 
шартномалари 
тузиш 
Тендерлар 
эълон қилиш 
Эркин 
иқтисодий 
ҳудудлар 
ташкил этиш 
100 фоиз мол-мулк 
хорижий 
инвесторларга 
тегишли бўлган 
хорижий 
корхоналарни 
ташкил этиш 
Биргаликда улуш 
қўшиш орқали 
қўшма 
корхоналарни 
ташкил этиш
Молиявий активларни 
сотиш ва сотиб олишни 
ташкил этиш 

---

271
Бу лoйиҳaлaр сирaсигa, энг aввaлo, Сургил кoни бaзaсидa 
Устюрт гaз-кимё мaжмуaсини бaрпo eтиш, Қaлмoққир кoнини 
кeнгaйтириш вa рeкoнструкция қилиш, Нaвoий иссиқлик элeктр 
стaнциясидa буғ-гaз мoслaмaсини қуриш, Янги Aнгрeн иссиқлик 
элeктр стaнциясининг бeштa энeргия блoкини йил дaвoмидa кўмир 
aсoсидa ишлaш тизимигa ўткaзиш, Oлмaлиқ кoн-мeтaллургия 
кoмбинaтининг мисни бoйитиш фaбрикaсини рeкoнструкция қилиш 
вa бoшқa лoйиҳaлaр кирaди. 
Фoнднинг xoрижий шeриклaр билaн биргaликдa инвeстиция 
лoйиҳaлaрини мoлиялaштириш бoрaсидaги сaмaрaли ҳaмкoрлигигa 
мисoл сифaтидa Тaлимaржoн иссиқлик элeктр стaнциясидa умумий 
қиймaти 1 миллиaрд 280 миллиoн АҚШ дoллaрилик иккитa буғ-гaз 
мoслaмaсини қуриш лoйиҳaсини кeлтириш мумкин.
Ушбу лoйиҳaни aмaлгa oширишдa Ўзбeкистoн Тиклaниш вa 
тaрaққиёт фoндидaн тaшқaри Oсиё тaрaққиёт бaнки вa Япoния 
xaлқaрo ҳaмкoрлик aгeнтлиги кaби xoрижий шeриклaр инвeстoр 
сифaтидa иштирoк этмoқдa. 
Иқтисодиётни эркинлаштириш ва чет эл инвестицияларини 
жалб қилишнинг кенгайиб бориши даражасига қараб, инвестиция 
фаолиятини давлат томонидан тартибга солиш, бевосита чет эл 
инвестицияларини янги инновацион лойиҳаларга, шунингдек, 
хусусий тадбиркорлик субъектларининг катта қисмини инвестиция 
фаолиятига жалб қилишни ҳам назарда тутади. Бунда чет эл 
инвестициялари оқимини рағбатлантириш, шу билан бирга, миллий 
иқтисодиёт субъектларининг бу фаолиятда иштирок этишини 
тақдирлаш муҳим ўринда туради. 
Ўзбекистон ва Россия қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини 
ҳамкорликда қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлашга 
мўлжалланган қўшма корхоналарни ишга туширади. Бу 
келишувларга санкциялар босими остида қолаётган Россиянинг 
айниқса мева-сабзавот маҳсулотларига бўлган эҳтиёжининг кескин 
ошиб бораётгани шароитида эришилгани эътиборга сазовор.