Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Ruhiy begonalashuv
– bu insonning o’z mohiyatidan uzoqlashishidir. Ushbu 
muammoni nemis mutaffakiri Erix Fromm juda yaxshi ishlab chiqqan. Uning fikricha, 
insonning mohiyatan o’z-o’zidan begonalashuvining har bir darajasiga ma`lum bir 

---

152 
sotsial xarakter - dunyoparastlik, ekspluatatorlik, retseptiv (andozalik, qolip), bozorga 
oidlik xosdir.
65
Zamonaviy jamiyatni E.Fromm inson mohiyatini «mashinalashtirish», 
«komp`yuterlashtirish» va «robotlashtirish» jarayonlari yordamidagi begonalashuv 
darajasining bir mahsuli deb ta`riflaydi. Bu jarayonda bozorga yo’naltirilgan sotsial 
harakat paydo bo’lib, unda iste`molga intilish, ikkilanishlar hissiyoti, yakkalanib 
qolishlik va boshqa salbiy holat, hissiyotlar markaziy ahamiyat kasb etadi. 
Xuddi shu erda psixologik va sotsial begonalashishning bir-biri bilan juda 
uyg’unlashib ketishini ko’rish mumkin. Insonlar bir-birlaridan o’zaro munosabatda, 
muloqotda begonalashsalar, o’z-o’zlaridan begonalashish ham yuz beradi, chunki 
insonlarning bir-birlaridan o’zaro begonalashuvlari oqibatida ularda yakkalanish, 
zerikish va hayotga qiziqishlari so’nishi vujudga kelishi mumkin. Buning natijasida, 
insonning o’z kelajagiga, orzu-niyatlariga ishonchi yo’qolib, u o’zini begona deb 
hisoblaydi va bu jarayon ko’pincha salbiy oqibatlarga olib keladi.