Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Кириш йўриқномаси 
Корхонага қабул қилинаётган ишчилар, бошқа ташкилотлардан 
йўлланган ишловчилар (малакаси, стажи ва иш тажрибасидан қатьи назар), 
амалиёт ўтаётган талабалар ва ўқувчилар шу корхонада ишга тушишдан 
олдин меҳнат мухофазаси бўйича кириш йўриқномасини оладилар. Бу ишни 
корхонанинг меҳнат мухофазаси хизмати ходими ёки шундай вазифа 
юклатилган бошқа ходим бажаради. Агар ишга қабул қилиш бевосита цехда 
амалга оширилса, цех раҳбарларидан бири томонидан кириш йўриқномаси 
ўтилади. 

---

бет. 
79 
Ёнғиндан жароҳат олганларга врач келгунича биринчи ёрдам кўрсатиш 
ёки бошқа масалалар бўйича йўриқномани худди шу соҳаларнинг 
мутахассислари беришади. 
Мазкур турдаги йўриқнома меҳнат мухофазаси хонасида замонавий
техник воситалар, кўргазмали қуроллар ва адабиётдан фойдаланган ҳолда 
ўтказилиши керак; битта ишчи учун ҳам, гуруҳ учун ҳам ўтказилади; гуруҳ 
ўн кишидан ортиқ бўлмаслиги лозим. Йўриқнома ўтказилгани ҳақида махсус 
журналга ва ишга кираётганлар қабул қоғозида белги қўйилади ва қайд 
этилади. 
Иш жойидаги йўриқнома 
Ҳамма ишчилар кириш йўриқномасидан ташқари иш жойида ҳам 
йўриқнома, олишлари керак. Бунинг мақсади-тўғри ва хавфсиз иш 
усулларини ўргатишдан иборат. Бунда ишчига ускуна , механизмлар, 
мосламаларнинг тузилиши, тавсифлари, ишлаш принциплари ўргатилади, 
эҳтимолий хавфлар ва хавфсиз ишлаш усуллари, иш ўрнини тайёрлаш ҳақида 
маълумотлар берилади. 
Бу турдаги йўриқномани ишчига бевосита рахбарлик қиладиган уста 
ўтказади. Зарур бўлган ҳолларда бошқа мутахассислар (механик, энергетик, 
технолог, махсус инструкторлар) ўтказиши мумкин. 
Малакаси электр токидан узоқ бўлган ходимларга электр хавфсизлиги 
бўйича йўриқнома бериш бош энергетик хизмати мутахассиси томонидан 
бажарилади. 
Иш жойидаги йўриқнома цех бошлиқлари тузган, бош мухандис 
тасдиқлаган дастур бўйича ўтказилади. Бунда касаба уюшмаси ҳам иштирок 
этади. 
Хавфсиз ишлаш бўйича йўриқномалар ишлаб чиқиш ва уларни 
ишчиларга, иш ўринларига етказиш цех бошлиқлари зиммасига юклатилади. 
Бевосита иш ўрнида амалий ўргатиш (стажировка) билан бирга 
(бирламчи йўриқнома) , ишчини мустақил тарзда ишга туширишдан олдин 

---

бет. 
80 
ёки у иш ўрнини ўзгартирганда (ишлаб чиқариш шароити ўзгарганда) 
ўтказилиши керак. Стажировкани тажрибали ишчи ўтказади. Бунинг учун 
ишчини тажрибали ишчига бириктириш ҳақида цех бошлиғи ёзма равишда 
кўрсатма беради, ўргатиш давомийлиги, ўргатувчи маъсул шахс (мастер) 
кўрсатилади. Ўтказилган бирламчи йўриқнома махсус журналга қайд 
этилади. 
Ишчилар, малакаси ва иш тажрибасидан қатъи назар, узоғи билан ҳар 
6 ойда хавфсиз ишлаш усуллари бўйича такрорий (даврий) йўриқномалар 
ўтишлари керак. Бундан мақсад ишчининг асосий ва тез-тез бажариб 
турадиган ишлари бўйича хавфсиз ишлаш усулларига тегишли билимларини 
янгилаш ва тўлдиришдир.