Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат

Тушунча остига киритиш - у ёки бу объект ёки муносабат берилган 
тушунча ҳажмидан иборат объектлар ёки муносабатлар тўпламига мос 
равишда тегишлилигини исботлаш фаолияти тушунча остига киритиш 
дейилади. 
1. Контрапозиция бўйича исботлаш. Бу усулда А
В мулоҳазани 
исбот-лаш ўрнига В га қарама-қарши мулоҳазани рост деб фараз қилиб, А га 
қарама-қарши мулоҳазанинг ҳақиқатлигини келтириб чиқаришга ҳаракат 
қилинади.  
2. Контрмисол ва тасдиқловчи мисол келтириш усуллари. Контрмисол 
сифатида 
мулоҳазалар тенг кучлилигини ҳисобга олиб, 
xX,P(x) мулоҳаза ёлғонлигини кўрсатиш учун Х соҳадаги шундай х 
қийматни топиш керакки, унинг учун P хосса бажарилмаслигини кўрсатиш 
етарли. 
Тасдиқловчи мисол усулида xx) мулоҳаза ростлигини исботлаш 
учун Х соҳада ҳеч бўлмаганда битта х қийматни топиш керакки унинг учун Р 
хосса бажарилиши кўрсатилади.
3. Анализ ва синтезнинг турли хусусий кўринишларидан фойдаланиш 
усули. Бундай усулларга алгебра дарсларида: а) касрнинг бутун қисмини 
ажратиш; б) бутун қисмларга ажратиш (анализ); в) бутун қисмлар бўйича 
қайта тузиш (синтез); г) уларнинг комбинациясидан иборат усул (анализ ва 
синтез) лар киради.
4. Барча хусусий ҳолларни қараб чиқиш усули. Бу усулда мулоҳазага 
тегишли барча хусусий ҳоллар қаралиб, қарама-қаршиликка ёки тўғри 
мулоҳазага келиш амалга оширилади.
Мустақил ишлар -масалалар ечиш бўйича машқлар бўлиши, янги 
теоремани таҳлил қилиш бўйича иш, янги формулани чиқариш бўйича 
масалалар бўлиши мумкин.
Ўқитишда лекция (маъруза) усули- бунда ўқитувчи материални ўзи 
баён этади. Бу усул асосан юқори синфларда фойда беради.





)
(
)
.(
.
)
(
/
х
Р
х
ва
x
P
х



---

Математика ўқитишда муаммоли таълим усули - кўпгина тушунчаларни 
ўрганиш муаммоли вазиятни яратишга олиб келиниши мумкин. 
3. Математик таълим янги технологиялари. 
таянч конспектларга асосланган ўқитиш усули (В.Ф. Шаталов усули), 
йириклашган дидактик бирликлар усули (П.М.Эрдниев усули) ва х.к.лар 
шулар жумласига киради.
Дарсларни ностандарт усулларда ташкил қилиш -мўъжизалар майдони, 
дидактик ўйинлар тарзида ташкил қилиш мумкин.