Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги самарқанд давлат

Функциялар ва графикларни ўрганиш технологик харитаси. 
Иш босқич-
лари 
Ўқитувчи фаолиятининг мазмуни 
Тингловчи
фаолиятининг 
мазмуни 
1-
босқич. 
Мавзуга
кириш
(20 мин) 
1.1.Ўқув 
машғулоти 
мавзуси 
саволларни 
ва 
ўқув 
фаолияти 
натижаларини айтади. 
1.2. 3х3 усулида мавзу бўйича маълум 
бўлган тушунчаларни
фаоллаштиради. Кластер усули 
ёрдамида фикрларни баён этиш. (1-
илова).
Тинглайдилар. 
Саволларга жавоб 
берадилар 
2 -
босқич. 
Асосий 
бўлим
(50 мин) 
2.1.Талабаларнинг эътиборини 
тортиш учун жонлантириш саволлар 
беради.(2-илова). 
2.2. 
Маъруза 
режасининг 
ҳамма 
саволини тушунтиради.( 3-илова).
2.3.Ҳар бир савол ниҳоясида 
умумлаштирувчи хулоса беради. 
2.4.Таянч ибораларга қайтилади. 
Талабалар иштирокида улар яна бир 
бор такрорланади.
Тинглайдилар.
УМКга қарайдилар 
УМКга қарайдилар 
Ҳар бир таянч тушунча 
ва ибораларни муҳокама 
қиладилар. 
3-
босқич. 
Якунлов
чи 
(10 мин) 
3.1.Машғулот 
бўйича 
якунловчи 
хулосалар қилади. Мавзу бўйича 
олинган билимларни қаерда ишлатиш 
мумкинлиги маълум қилади. 
3.2. Мавзу бўйича мустақил ўрганиш 
учун топшириқ беради. 
3.3. 
Мавзу 
бўйича 
билимларни 
чуқурлаштириш 
учун 
адабиётлар 
рўйхатини беради. 
3.4.Кейинги мазву бўйича тайёрланиб 
келиш учун саволлар беради. 
Саволлар берадилар 
УМКга қарайдилар 
Мустақил ўрганиш 
учун топшириқларни 
ёзиб оладилар. 
УМКга қарайдилар 
УМКга қарайдилар 

---

1-илова. (10.1.) 
1. 3х3- усулини қўллаш қоидаси 
 
1. Талабаларни 3 та гуруҳга ажратиш лозим. 
2. Учта гаруҳга 3 та савол берилади. 
3. Маълум бир вақтдан сўнг топшириқларни йиғиб олиш керак. 
4. Топшириқларни гуруҳлараро алмаштириш керак. (3-марта) 
5. Топшириқларни биринчи ҳолатдаги гуруҳларга қайтариш лозим. 
6. Презентация қилинади. 
7. Камчилик ва ютуқлар айтилади. 
2. Кластер тузиш қоидалари 
Кластер тузиш қоидалари 
Ҳаёлингга нима келса шуни ёз. Фикрларнинг сифатига эътибор берманг. 
Ёзувнинг орфографик ва бошқа ҳатоларига эътибор берманг. 
Ажратилган вақт тугамагунча ёзишни тўхтатманг. 
Агар фикрлар ҳеч келавермаса то янги фикрлар келгунча қоғозга расмлар чизинг. 
Иложи борича кўпроқ боғланишларни қуришга ҳаракат қилинг. Фикрлар сонини 
ва улар орасидаги боғланишлар сонини чегараламанг
. 
2-илова. (10.1) 
Компьютер
Анимация 
Қулай-
ликлар 
Кино 
Видео 
Ривожланиш 
Ривожланиш 
Интернет 
Мавзуни жонлаштириш саволлари. 
1.Функция деб нимага айтилади?
2.Функция тушунчасини киритишда нималар асосий 
ўринни эгаллайди? 
3. Мактабда ўрганиладиган асосий элементар функциялар 
ўрганилиши хусусиятлари ҳақида нималарни биласиз? 
4.Функция ўрганилишида қандай асосий тушунчалар 
ўқувчиларга баён этилади? 

---

3-илова.(10.1.) 
1-савол. 
Функция тушунчасининг киритилиши ва ўрганилиши. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-савол.  Асосий элементар функциялар. 
Функция тушунчасининг киритилишида асосий эътиборли жиҳат 
шундан иборатки, ўқувчилар турли хил функционал боғланишлар 
тўғрисида умумий тасаввурларга эга, яъни бир миқдорнинг ўзгариши 
билан иккинчи бир миқдор қандайдир қонуният асосида ўзгаришини 
ҳаётий мисолларда кўрсатиш зарурати туғилади. Шунинг учун функция 
тушунчасини ва унинг таърифини беришда турмушдаги турли хил 
жараёнлардаги функционал боғланишлар ҳақида зарур тушунча ва 
билимларни бериш талаб этилади. 
Функция тушунчасига таъриф беришда икки тўплам орасидаги
мослик тушунчасини ёритиб бериш лозим. Бунда икки тўплам 
элементлари орасидаги бу мослик бирор қонуният асосида рўй 
беришини ва шунинг учун функция икки тўплам: аниқланиш соҳаси ва 
ўзгариш соҳаси билан берилиши ҳамда бунда ҳар бир тўплам 
элементлари 
бир-бирига 
маълум 
бир 
боғланишда 
эканлигини 
тушунтириш зарур.
Ўқувчиларга функция таърифини бергандан сўнг, унинг уч хилда 
берилиши усули ҳақида билимлар бериш имконияти туғилади. 
Мактабнинг 7-синфидан бошлаб қуйидаги функциялар ўрганилади, булар: 
чизиқли функция, квадратик функция, даражали функция, логарифмик ва 
кўрсаткичли функция, тригонометрик функциялар. Энг 
дастлаб 
чизиқли 
функция хоссалари батафсил ўрганилиб, аниқланиш ва ўзгариш соҳалари, 
бурчак коэффициенти тушунчаси тадқиқ этилиб, унинг графиги тўғри чизиқдан 
иборат эканлиги таъкидланади. Бунда дастлаб у=кх сўнгра эса у=кх+в 
кўринишдаги функциялар текширилиб, уларнинг хоссаларидан ўсувчилиги ва 
камаювчилиги ҳақида билимлар берилади. Квадратик функция эса дастлаб у=х
2
функция ва унинг хоссалари муҳокама этилиб, унинг қайси оралиқда ўсиши ёки 
камайиши, жуфт функция эканлиги ордината ўқига нисбатан симметрик 
жойлашиши ҳақида тушунчалар берилади. Шундан сўнг у=ах
2
, у=ах
2
+в ва 
у=а(х-с)
2
+ в ва ниҳоят умумий кўринишдаги квадратик функция қаралади.

---