ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги абу райхон беруний номидаги

11.3. ўровчи материаллар ва уларнинг вазифаси


ўровчи материаллар изоляция қопламаларининг коррозиядан ҳимоя қилишдаги ҳоссаларини юқори даражада бўлишлигини таъминлаш, ҳамда уларни механик таъсирлардан ҳимоя қилиш учун хизмат қиладилар. Шунга кўра, ўровчи материаллар маҳкамловчи ва ҳимоя қилувчиларга бўлинадилар. Маҳкамлигини оширувчи ўровчи материалларига тўқилмаган (чигалланган) ип холстлари киради. Масалан, чигалланган ойна ип матоси (стеклохост). ҳимоя қилувчи ўровчи материалларига: бризол, бикорул, крафт – қоғози, тул ва бошқалар киради. У материаллар, изоляция қаватининг маҳкамлигини ошириш, ҳамда изоляция қилинган қувурларни зовурга ётқизиш жараёнида, изоляция қаватини механик таъсирлардан ҳимоя қилишда ишлатиладилар.
Стеклохост рулон кўринишидаги материал бўлиб, унинг чигаллашган иплари боғловчи синтетик смолалар билан ёпиштирилган.
ўраманинг эни 400 мм бўлиб, диаметри 60 – 70 мм га тенг. Бризол – битум – резинали ўралган материал. Унинг ўрамини геометрик ўлчамлари қўйидагича: кенглиги – 425 мм; қалинлиги – 1,5 мм; ўрама диаметри – 70 – 80 мм, ўрамадаги бризолни умумий узунлиги – 50 м.
Бризолни асосий техник кўрсаткичлари.
Маркаси _ БР – G(маҳкамлиги уртача) БР-П (маҳкамлиги ошган)
қалинлиги, мм _ _ 1,5 0,2 1,5 0,2
Кенглиги, мм _ _ 425 25 425 25
Узунлиги, м _ _ 50 1 50 1
Узишдаги маҳкамлилик
чегараси, МПа, кам эмас_ _0,8 1,5
Нисбий чузилиши,
фоиз, кам эмас_ _ 70 72
Ишлатиш ҳарорати, ⁰С _ -5  +30 -15  +45
Бикарул – ўровчи рулон кўринишидаги материал бўлиб, у каучук, поэтилен, тўлдирувчи ва пластификаторларнинг битум эритмаси билан ҳосил қилинган аралашмасидан тайёрланади. Унинг кўрсаткичлари қўйидагича: қалинлиги – 1 0,2 мм; эни – 450 25; 500 25 м; ўрамдаги узунлиги – 100 1 м; узишдаги қаршилиги – 70 кгс/см²; нисбий чузилиши – 40 фоиз; иссиқликка чидамлилиги - +50 ⁰С гача; совуққа чидамлилиги - -20 ⁰С гача; ишлатиш ҳарорати - -20  +50 ⁰С.