Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

О тф орматировано: Шриф т : (по
у молчанию) Times N ew Roman

---

40
Ёритиш электр қурилмаларда кенг қўлланиладиган тақсимлаш 
қурилмалари ѐритиш гуруҳи тақсимлаш шитлари ѐки ѐритиш 
паккаларидир.
Бундай шитнинг умумий кўриниши ва унинг 380/220 В 
кучланишдаги саккизта кетувчи чизиқ уланиш схемаси 13
3..
1, 
а ва б–
расмда кўрсатилган. 
Кетувчи чизиқларда юкламанинг ортиб кетиши ва қисқа туташувлар 
бўлишидан сақлаш учун, гуруҳ шитларида эрувчан пўкак сақлагичлар ѐки 
махсус автоматлар ўрнатилади. Автоматлардан керакли ҳолларда 
чизиқларни ажратиб қўйиш учун ҳам фойдаланилади. Агар ѐритиш 
қурилмасида марказлаштирилган бошқариш кўзда тутилган бўлса 
(масалан, цехда), гуруҳлар шитларидаги ҳар қайси кетувчи чизиққа бир 
қутбли ѐки икки қутбли ўчиргичлар ўрнатилади (
1
3
.3.
1
–расмга қаранг). 
Схемадан кўриниб турибдики (
1
3
3
.1,
б–расмга қаранг), гуруҳ шитида тўрт 
симли таъминловчи чизиқдан, ҳар бир фазага келиб уланадиган тармоқлар 
сонини тенг сақлаган ҳолда, икки симли гуруҳ чизиқларига ўтилади. Ҳар 
қайси фазага уланадиган тармоқлар сонининг тенглиги сақланганда уч 
фазали тизимнинг юкламаси тенг тақсимланади. Икки симли тармоқланиш 
чизиқларида ҳимоя мосламаси фақат бир симда (фаза симида), баъзи 
ҳолларда эса иккала симда ҳам ўрнатилади. Бу чизиқдаги элементларнинг 
ноль сим воситасида ерга уланганига ѐки уланмаганига боғлиқ.
3.2–расм. Кучли тақсимлаш шкафи (йиғма): 
1–таъминловчи чизиқ узгичи, 2–шкафдан кетувчи чизиқларнинг сақлагичлари,
3–нов ва кабеллар маҳкамланадиган конструкция, 4–сақлагичларни қўшиш ѐки олиш 
учун тутқич (даста), 5–заҳира сақлагичлар 
Шитларни гуруҳ шитлари деб аталишига сабаб шуки, ҳар қайси 
тармоқ чизиғи бир вақтда бир неча лампани (лампалар гуруҳини) энергия 
билан таъминлайди, бундай чизиқларнинг ҳимояси ҳам гуруҳ шаклида 
бўлади.