Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

• корхонанинг валюта маблағлари ҳаракатини ўрганиш ва унга таьсир 
этувчи омилларга баҳо бериш; 
• корхонанинг соф пул оқимларида ижобий салдони кўпайтириш 
имкониятларини аниқлаш ва ҳоказолар. 
Корхоналарда пул маблағларининг ҳаракати бир неча жараёнлар бўйича содир 
бўлади. Бугунги кунда корхоналарда пул оқими асосан тўртта жараён бўйича 
содир бўлади. Буларга: 
— операцион фаолиятида пул маблағларининг соф кирими (+), чиқими (-); 
— инвестиция фаолиятидаги соф пул оқитарининг кирими ёки чиқими; 

---

207 
— молиявий фаолиятдаги пул маблағларининг соф кирими ёки чиқими; 
— солиққа тортиш (тўланган солиқлар). 
76-жадвал
«АВС» акдионерлик жамиятининг пул оқимлари таҳлили 
Кўрсаткичлар 
Пул маблағлари 
кирими 
Пул маблағлари 
чиқими 
Сумма, 
минг сум 
Жамига 
нисбатан 
салмоғи,
% 
Сумма, 
минг сум 
Жамига 
нисбатан 
салмоғи,
% 
1. Пул ва унга тенглаштирилган 
маблағларнинг ҳисобот йил 
бошига қолдиғи 
7657 
0,21 
2. Хўжалик фаолиятида пул 
маблағларининг кирими (+), 
чиқими (-) 
3654697 
99,95 
2927038 
80,09 
3. Тўланган солиқлар 
_ 
_ 
727646 
19,91 
4. Инвестиция фаолиятидаги 
соф пул оқимларининг кирими 
ёки чиқими 
1938 
0,05 
117 
0,003 
5. Молиявий фаолиятдаги соф 
кирим ёки чиқим 
— 
— 
— 
— 
Жами 
пул 
маблагларннинг 
ҳаракати: 
Соф кўпайиш ёки камайиш 
9491 
0,26 
76-жадвалда «АВС» аксионерлик жамияти мисолида юқоридаги жараёнлар бўйича 
пул маблағларининг ҳаракатини кўриб чиқамиз. 
Юқоридаги жадвал маьлумотлари асосида биз таҳлил қилаётган «АВС» 
аксионерлик жамиятининг пул маблағлари ҳаракатига баҳо беришимиз мумкин 
бўлади. Маьлумотлардан кўринадики, жорий даврда корхонада жами пул 
маблағларининг кирими 3656635 минг сўмни ташкил этиб, шундан 99,95 % и 
хўжалик (операцион) фаолиятидаги пул маблагларининг киримига тўғри 
келмокда. Қолган 0,05% пул маблағларининг кирими инвестиция фаолияти 
ҳисобига тўғри келган. Корхонанинг жами пул маблағлари чиқими эса 3654801 
минг сўмни ташкил қилиб, шундан, 2927038 минг сўми ёки 80,09%и хўжалик 
фаолиятидан бўлган пул маблағларининг чиқимига, 727646 минг сўми ёки 19,91 
%и эса тўланган солиқдар ҳиссасига тўғри келмоқда. Бунинг натижасида 
корхонанинг пул маблағлари қолдиғи йил бошидаги 7657 минг сўмдан йил 
охирига келиб 9491 минг сўмга кўпайган. Бундай натижаларни умуман олганда 
корхона учун ижобий баҳоласак ҳам бўлади. Шуни хулоса қилиб айтиш 
мумкинки, корхонада пул маблағларининг ҳаракати фақатгина асосий хўжалик 
фаолиятида бўлган. 

---

208