Ўзбекистон республикаси олий

Индивидуал таълим технологиялари. 1919 йилда АҚШнинг Дальтон шаҳрида психолог Е.Паркхарст томонидан педагоглар билан ҳамкорликда аниқ режа асосида синф-дарс тизимини ҳар бир ўқувчи билан индивидуал ишлашга ўзгартириш ғояси илгари сурилди. Унга кўра индивидуал шахсий ва психологик имкониятларига таянган ҳолда ҳар бир ўқувчи томонидан ўқув материалларини унга хос бўлган тезлик, суръатда қабул қилиниши учун шароит яратиб берилди. Ўқувчилар куннинг биринчи ярмида ҳеч қандай жадвалсиз, ишчи йўриқнома асосида мустақил ишлайди. Куннинг иккинчи ярмида эса ўз қизиқишларига кўра кичик гуруҳ ѐки жуфтликларда муайян саволлар бўйича топшириқларни бажаради, ўрганилган мавзуни муҳокама қилади. Ушбу метод унинг ғоялари асосланган шаҳар шарафига “Дальтон-режа” деб номланди. Ушбу метод Россияда “лойиҳа методи” номи билан оммалашди ва ўтган асрнинг 20- йилларида университет ҳамда мактабларда кенг қўлланилди.

Бугунги кунда таълим жараѐнининг индивидуаллашганлигини белгиловчи қуйидаги технологиялар маълум:

1. 
   Эстониялик тадқиқотчи Инге Унт томонидан асосланган индивидуал таълим технологияси. Ушбу технология замонавий шароитда ўқувчиларнинг уйда ва мактабда мустақил ишлашлари индивидуал таълимнинг асосий шакли деган ғояга таянади.
   

Технологиянинг моҳияти ва методикаси учун характерли бўлган жиҳатлар қуйидагилардир:

• 
  мустақил ишлаш учун индивидуал ўқув топшириқлари;
  
• 
  индивидуал мустақил таълимни ташкил этишга доир йўриқнома;
  
• 
  мавжуд ўқув адабиѐтларидан самарали фойдаланиш)
  

2. 
   Машҳур педагог А.С.Границкаянинг мослашувчан таълим тизими. Мазкур технология синф-дарс тизими доирасида синф ишини шундай ташкил этиш имконияти мавжудки, унга кўра ўқитувчи таълим жараѐнининг 60-80 фоизида ҳар бир ўқувчи билан индивидуал ишлаш имкониятига эга бўлади, деган ғояни илгари суради.
   

Технологиянинг моҳияти ва методикаси учун характерли бўлган жиҳатлар қуйидагилардир:

• 
  дарснинг стандарт бўлмаган, ўзига хос тузилиш
  

(1-қисмда ўқувчилар жамоаси, бутун синф ўқувчилари, ўқитилади;

2. 
   қисмида эса бир-бири билан параллел, яъни, ўқувчиларнинг мустақил
   

таълими ҳамда ўқитувчининг ҳар бир ўқувчи билан алоҳида ишлаши;

• 
  оммалашган тизим (м: Шаталов тизими);
  
• 
  ўзгарувчан таркибга эга жуфтликда ишлаш (Дьяченко тизими);
  
• 
  мослашувчанликни таъминловчи кўп даражали ўқув топшириқлари (Границкая) методикаларидан фойдаланиш
  

3.