Ўзбекистон республикаси олий ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

 
Илм-фан, илмий тадқиқот тушунчалари ва мақсадлари
 
Ўзбекистонда фаннинг ташкилий тузилиши. Илм-фан ҳақида тушунча, 
илмий фаолият. Фаннинг асосий хусусиятлари.Илмий тадқиқот ва унинг мақсади. 
Метод ва методология. Илмий педагог кадрлар малакасини ошириш ва қайта 
тайёрлаш. Илмий жамоавий ташкилотлар. Талабаларнинг илмий тадқиқот ишлари. 
Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг ташкилий тузилиши, 
Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси. Илмий текшириш институтининг 
вазифалари. Институтларда илмий тадқиқот ишларини ташкил этиш. Фанлар 
академияси, академикларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари. Ўзбекистон Республикаси 
Вазирлар Махкамасининг Фан ва технологиялари қўмитаси ҳамда Ўзбекистон 
Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг илм-фанни 
ривожлантириш ва уни бошқаришдаги аҳамияти. 
Илмий тадқиқот методлари. 
Илмий тадқиқот методлари турлари.Эмперик тадқиқот усуллари. Эмперик-
назарий тадқиқот методлари. Назарий тадқиқот методлар. Методикани илмий 

---

8 
жиҳатдан асослаш. Режа-дастурни тузишдан олдин вазифаларни ечиш методлари. 
Илмий кузатиш копонентлари. Илмий кузатиш методи. Ижтимоий фандаги 
кузатиш методи. Қиёслаш усули. Ҳисоблаш билан ўлчаш миқдорий маълумот 
олишнинг асосий методлари. Тахлил ва синтезнинг эмперик, гуманитар-назарий ва 
тузилмали-генетик усуллари. Моделлаштириш усулида тадқиқот объектининг 
асосий хоссалари. 
 
Илмий билишнинг методологик асослари 
 
Ахборот, билим, илм тушунчалари. Илмий даража ва унвонлар тавсифи. 
Илмий билиш тушунчаси. Илмий билишнинг шакллари. Назарий ва эмпирик 
тадқиқот усуллари. Илмий ижодкорлик методологиясининг назарий асослари. 
Муаммо, гипотеза, назария, ғоялар, тамойиллар, категория ҳамда қонуниятлар. 
Назариянинг муҳим элементлари-тамойил ва қонуниятлари. Табиий илмий билиш 
методлари. Илмий тадқиқотнинг асосий методлари: тажриба, синов, кузатиш,
индукция, дедукция, интуиция. Фараз. Далил.