Ўзбекистон республикаси олий ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

161 
Титул варағи ва мундарижа: Титул варағидиссертация ишининг 
биринчи саҳифаси ҳисобланади ва қатъий белгиланган қоидалар бўйича 
тўлдирилади. 
Титул варағидан кейин мундарижа жойлаштирилади. Боблар ва 
параграфларнинг шу ерда кўрсатилган номлари, шунингдек, уларнинг 
изчиллиги диссертация матни ва диссертациянинг мантиқий схемасига 
мутлақо мос бўлиши керак. 
Киришда диссертация тадқиқотининг методологик аппарати ўз аксини 
топади. У ҳимояга тайёрланган диссертация ишининг кенг аннотацияси 
шаклида расмийлаштирилади. 
Кириш одатда диссертация умумий ҳажмининг 10-15% ни ташкил 
этади. 
Киришда қуйидагилар акс эттирилади: 
 Тадқиқот мавзуининг долзарблиги.Диссертациянинг композицион 
тузилиши нуқтаи назаридан олганда мавзу долзарблигининг асосланиши 
кириш қисмининг тахминан бирсаҳифасини эгаллаши ва ушбу мавзуга нима 
учун айни ҳозир мурожаат қилишнинг мақсадга мувофиқлиги, илмий ва 
амалий зарурат нимадан иборатлиги, тадқиқот предмети ҳақидаги ҳозирги 
илмий тасаввурларнинг қандай ҳолатда эканлиги изоҳлаб берилиши керак. 
 Тадқиқот 
мақсадлари 
ва 
вазифалари. 
Бу 
диссертация 
тадқиқотининг стратегияси ва тактикасидир. Диссертация тадқиқотининг 
мақсадини ифодалашда шуни назарда тутиш керакки, диссертация учинчи 
бобининг номи ва мазмуни мақсадни очиб бериши лозим. Вазифаларнинг 
санаб ўтилиши имплицит равишда бутун иш матнининг режаси ва ички 
мантиқини беради.  
 Муаммонинг ишлаб чиқилганлик даражаси. Бу ерда ушбу 
муаммонинг турли жиҳатлари билан шуғулланган мамлакатдаги ва чет 
эллардаги олимларни санаб ўтиш, етарли даражада ёритилмаган масалаларни 
қайд қилиш керак. Муаллиф мавзуни яхши ўзлаштирганлиги, илмий матнлар 
ва библиографик материал билан ишлаш услубини эгаллаганлигини 

---

162 
намойиш этиши, бундан олдинги тадқиқотчилар ва замондошларнинг бу 
муаммо ечимига қўшган ҳиссасини тўғри баҳолай олишини тасдиқлаши 
лозим.  
 Тадқиқотнинг илмий янгилиги. Бу ерда тадқиқот жараёнида 
асосий хулоса сифатида олинган, тўғри қўйилган масаладан ва бу масалага 
жавоб берадиган тадқиқ этилган зарурий ва етарли ҳолатлардан мантиқан 
келиб чиқадиган фикрлар қисқача баён қилинади. Бу аниқланган янги факт, 
қўйилган вазифанинг асосли ечими, янги маълумотларнинг илмий муомалага 
олиб кирилиши, маълум фактнинг янгича шароитлар учун тасдиқлаши 
бўлиши мумкин. Янгиликни олинган натижани маълум бўлган натижалар 
билан солиштириш орқали кўргазмали тарзда кўрсатиш ҳам мумкин.  
 Тадқиқот объекти ва предмети. Тадқиқот объекти ва предмети 
ўзаро бир-бири билан умумий ва хусусий сифатида ўзаро нисбатда бўлади. 
Объектда унинг тадқиқот предмети бўлиб хизмат қиладиган қисми ажратиб 
кўрсатилади. 
Диссертантнинг асосий эътибори айни шу нарсага қаратилади, айнан 
тадқиқот предмети диссертация ишининг титул варағида сарлавҳа сифатида 
ифодаланган мавзуини белгилайди.
 Амалий аҳамияти. Диссертацияда тадқиқотнинг амалий 
аҳамияти қуйидаги шаклларда ифодаланиши мумкин: 
1) Ишнинг тузилиши. Диссертация ишининг кириш, …. (сони) боб, 
… (сони) параграфлар, шунингдек, хулоса, фойдаланилган адабиётлар 
рўйхати, …(сони) манбалар, ... (сони) иловалардан иборат эканлиги 
кўрсатилади.