Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Р tekisligi silindr yuzasini ellips buyicha kesib o`tadi (27-rasm), kesimning frontal proeksiyasi kesuvchi tekislikning frontal izida joylashadi (Р<sub>V</sub>), kesimning girizantal proeksiyasi esa silindrning gorizantal proeksiyasida joylashadi.(1<sup></sup>1<sup></sup>) nuqta kesishish chizig`ining eng pastki nuqtasi bo`lib, (7<sup></sup>7<sup></sup>) nuqta esa kesishish chizig`ining eng yuqori nuqtasidir.

27-rasm
Kesim chizig`i –ellipsning haqiqiy ko`rinishi Р tekislikni Н tekislikka jipslashtirish orqali hosil qilingan.
Silindrning yoyelmasi (28-rasm).
Asosining radiusi R bo`lgan, balandligi h bo`lgan to`g`ri aylanish yuzali silindrning yoyelmasi asosining uzunligi 2R, balandligi h bo`lgan to`g`ri to`rtburchakdan tashkil topadi. Aylana uzunligini aniqlashda murakkabliklar hosil bo`lmasligi uchun, silindr asosi 12 ta burchaklikka bo`lib olinadi ushbu ko`pburchaklikni perimetri silindrning asosi uzunligiga tenglashtiriladi. Shunday qilib to`g`ri aylanish sirtli silindr yoyelmasi amaliyot uchun yuqori aniqlikka ega bo`lgan to`g`ri muntazam 12-burchakli prizmaning yoyelmasiga tenglashtirib quriladi. Hosil qilingan silindr asosini 12ta teng bo`lakka bo`lib olamiz va bo`linish nuqtalaridan yasovchilar o`tkazamiz. Silindrning 12 yoqli to`g`ri prizma yoyelmasiga tenglashtirilgan yoyelmasini simmitrik o`qini o`tkazgan holda yoyelmaning ikki tomoni chegarasiga (7) nuqtani tanlaymiz (kesim chiziqnig eng yuqori nuqtasi) va qolgan nuqtalarni frontal tekislikdan balandliklarini tanlagan holda ikki chetdan boshlab joylashtiramiz.(28-rasm).

28-rasm
Ushbu nuqtalarni bir-biri bilan silliq tutashtirib orqali kesik silindrning yon tomoni yoyelmasi hosil bo`ladi.

Kesik silindrning to`liq yoyelmasini hosil qilish uchun, silindrning yon sirtlari yoyelmasiga: ostki asos doirani va kesimning haqiqiy figurasini bildiruvchi ellipsni joylashtiramiz.(27-rasm).

29rasmda. Na`muna tariqasida bajarilgan Grafik ishni A3 formatiga joylashtirish tartibi keltirilgan.

	ASOSIY YOZUV
		29-rasm