Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Rezinali dielektrik qo‗lqoplar 
2.1.51. Elektr uskunalarida ishlash mobaynida texnik shartlar talabi bilan 
tayyorlangan maxsus dielektrik qo‗lqoplardan foydalanishga ruxsat etiladi. 
Kuchlanishi 1000 V gacha bo‗lgan elektr uskunalarida dielektrik qo‗lqoplar asosiy 
himoya vositasi sifatida, 1000 V dan Yuqori bo‗lgan elektr uskunalarida esa 
qo‗shimcha himoya vositasi sifatida ishlatiladi. 
2.1.52. Qo‗lqopning uzunligi 350 mm dan kam bo‗lmasligi lozim. Ish 
jarayonida dielektrik qo‗lqopni shimarib qo‗yish man qilinadi. Qo‗lqopga eng 
ustidan kiyish zarur. Ishlatishda bo‗lgan qo‗lqoplar (mahalliy sharoit bo‗yicha) 
sovunli yoki sodali suyuqlik bilan davriy dizenfeksiyadan o‗tkazib turilishi lozim. 
Sovuq ob-havo sharoitlarida binodan tashqarida dielektrik qo‗lqoplar ishlatilganda 
yupqa jun yoki ip-gazlama qo‗lqop ustidan kiyishga ruxsat etiladi. 
Dielektrik etik va kalishlar 
2.1.53. Dielektrik etik va kalishlar yopiq joylarda hamda yog‗ingarchilik 
bo‗lmaganda ochiqda joylashgan elektr uskunalarida qo‗shimcha himoya vositasi 

---

130 
sifatida ishlatiladi. Dielektrik etik va kalishlar ishlayotganlarni qadamlar orasidagi 
(odim) kuchlanishdan saqlaydi. 
2.1.54. Elektr uskunalarida faqat GOST 13385-78 talablariga asosan 
tayyorlangan dielektrik etik va kalishlarni ishlatishga ruxsat etiladi. Dielektrik etik 
va kalishlar tashqi ko‗rinishiga (rangi, maxsus belgi yoki loklanmaganligiga) qarab 
boshqa maqsadlar uchun mo‗ljallangan etik va kalishlardan farq qilishi zarur. 
Elektr uskunalari har xil razmerli dielektrik oyoq kiyimlari bilan jihozlanishi 
lozim. 
Dielektrik rezinali gilamlar va izolyatsiyalovchi tagliklar 
2.1.55. Dielektrik rezinali gilamlar o‗ta zax xonalardan tashqari boshqa 
barcha yopiq joylarda joylashgan 1000 V gacha va undan Yuqori kuchlanishli 
elektr uskunalarida qo‗shimcha himoya vositasi sifatida ishlatiladi. Gilamlar 
vazifasi va ishlatish sharoitiga qarab, GOST 4997-75 talablariga asosan quyidagi 2 
guruhda tayyorlanishi zarur: 
1-guruh — oddiy tayyorlangani — - 15° S, + 40° S haroratda ishlatish 
uchun; 
2-guruh — moy va benzinga chidamli — - 50° S, + 80° S haroratda 
ishlatish uchun.
Gilamni ishlatishda uning markirovkasiga ahamiyat berish lozim. Ko‗zga 
tashlanadigan, mexanik ravishda yirtilgan joylari bo‗lsa, uni albatta, chiqitga 
chiqarish zarur. 
2.1.56. Zax va tez ifloslanuvchi xonalarda izolyatsiyalovchi tagliklarni 
qo‗llash zarur. Izolyasion taglik balandligi 70 mm dan kam bo‗lmagan 
izolyatorlarga o‗rnatilgan to‗shamadan tashkil topgan. Tagliklar uchun maxsus 
ishlab chiqarilgan SN-6 turidagi izolyatorlarni ishlatish tavsiya qilinadi. To‗shama 
o‗lchami 50 x 50 sm bo‗lgan, qalinligi 30 mm dan kam bo‗lmagan quruq, ko‗zsiz, 
buralmagan yog‗och taxtachalardan yasalishi zarur. Qoqilgan taxtachalar oralig‗i 3 
sm dan oshib ketmasligi lozim. YAxlit to‗shamalarni ishlatish tavsiya qilinmaydi, 
chunki ular izolyatorlarda tasodifiy shuntlanishni yo‗qligini tekshirishni 
qiyinlashtiradi. To‗shama hamma tomonidan bo‗yalgan bo‗lishi lozim. 
2.1.57. Izolyatsiyalovchi tagliklar mustahkam va barqaror bo‗lishi zarur. 
Olib qo‗yiladigan izolyatorlar ishlatilganda, to‗shamani izolyator bilan ulaganda 
uning sirg‗anib ketishini bartaraf etish kerak. Taglik ag‗darilib ketmasligi uchun 
to‗shama chetlari izolyatorning tayanch yuzasidan tashqariga turtib chiqmasligi 
zarur.