Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Himoya vositalari holatini nazorat qilish va ularning hisobini olib borish
1.2.13. Raqamlanishi zarur bo‗lmagan gilamchalar, tagliklar hamda 
xavfsizlik 
plakatlari 
va 
belgilaridan 
tashqari, 
ishlatilayotgan 
barcha 
izolyatsiyalovchi himoya vositalari, himoya belbog‗lari ham raqamlangan bo‗lishi 
zarur. Elektrostansiya, elektr tarmoqlari va podstansiyalarda har bir himoya 
vositasi uchun alohida raqamlanadi. Inventar raqamlar bevosita himoya vositasiga 
yozib qo‗yiladi. 
Agar himoya vositalari bir necha bo‗laklardan iborat bo‗lsa (kuchlanish 
ko‗rsatgichlari, izolyatsiyalovchi shtangalar va hokazolar), ushbu vosita uchun 
umumiy bo‗lgan raqam jami bo‗laklarga alohida yozilishi zarur. Himoya 
vositalarining raqami barcha bo‗laklarda bir xilda bo‗lsa, zavod raqamini ko‗llash 
mumkin. 
1.2.14. Elekrostansiya sexlari, podstansiya (markazlashtirilgan xizmat 
ko‗rsatilganda bo‗lim va uchastkada), laboratoriya, qurilish-montaj tashkilotlari 
uchastkalari va boshqa joylarda himoya vositalarini hisobga oluvchi va holatini 
nazorat qiluvchi, ularning nomi va raqami qayd qilingan, saqlanish joyi 
ko‗rsatilgan, vaqti-vaqti bilan sinash va ko‗rikdan o‗tkazish muddati ko‗rsatilgan 
qayd etish jurnali olib borilishi zarur. Jurnal tavsiya qilingan shaklda (1-ilovaga 
qaralsin) to‗ldirilib borilishi va har 6 oyda bir marta himoya vositalari holatiga 
javobgar ma‘muriy texnik xodim tomonidan nazorat qilib turilishi zarur. SHaxsiy 

---

119 
foydalanishda bo‗lgan himoya vositalari ham, himoya vositalarini hisobga olish va 
saqlash jurnalida qayd qilinishi, ularning berilgan vaqti va xodimning vositani 
olganligi to‗g‗risidagi imzosi bo‗lishi zarur. 
1.2.15. Himoya vositalari tayyorlangandan sung har bir himoya vositasi 
namunasini qabul qilish va topshirish, davriy (vaqti-vaqti bilan) va namunaviy 
sinovlardan o‗tkazish talab qilinadi (GOST 16504-81). Ishlatilayotgan himoya 
vositalari davriy va navbatdan tashqari (ta‘mirlashdan keyin o‗tkaziladigan) 
sinovlardan o‗tkazilishi lozim. 
1.2.16. Izolyatsiyalovchi tagliklar, dielektrik gilamchalar, ko‗chma yerga 
ulagichlar, to‗siqlar, plakat va belgilardan tashqari, zavodlardan yoki omborlardan 
ishlatish uchun olingan hamma himoya vositalari ishlatish sinovlari me‘yorlari 
bo‗yicha sinovdan tekshirilishi shart. 
1.2.17. Izolyatsiyalovchi dastakli uskuna va 1000 V gacha bo‗lgan 
kuchlanish ko‗rsatgichlaridan tashqari, sinovga bardosh byergan barcha himoya 
vositalariga quyidagi shakllarda keltirilgan shtamplardan biri qo‗yilishi zarur. 
Elektr himoya vositalari uchun shtamp namunasi: 
№ ______________________________________ 
_______________________ kV kuchlanishgacha yaroqli. 
Keyingi sinov muddati 200_____y «______»___________________ 
______________________________________________________________ 
(laboratoriya nomi) 
Elektr uskunalari kuchlanishidan qat‘iy nazar ishlatiladigan himoya 
vositalari va saqlagich moslamalari (dielektrik qo‗lqoplar, protivogazlar, 
montyorning himoya belbog‗lari, xavfsizlikni ta‘minlovchi xavfsizlik arqonlari va 
h.k.lar) uchun shtamp namunasi: 
№ _____________________________________ 
Keyingi sinov muddati 200_____y «______»_____________________ 
__________________________________________________________________ 
(laboratoriya nomi) 
SHtamp rezina mahsulotlari chetiga, saqlagich moslamalari va elektr 
himoya vositalarining izolyatsiya qismidagi chegaralovchi halqa yoniga chidamli 
hamda yuvilib ketmaydigan bo‗yoq bilan bosilgan bo‗lishi yoki elimda 
yopishtirilishi kerak. Bir necha bo‗lakdan iborat bo‗lgan himoya vositasiga shtamp 
himoya vositasining faqat bir bo‗lagiga bosilishi lozim. Ishga yaroqsiz deb topilgan 
himoya vositasining eski shtampi qizil bo‗yoq bilan o‗chirib tashlanishi zarur. 
1.2.18. Himoya vositalarini sinovdan o‗tkazuvchi laboratoriya elektr va 
mexanik sinov natijalarini ixtiyoriy shakldagi jurnalda qayd qiladi. Dielektrik 
rezinadan qilingan ko‗p miqdordagi himoya vositalarining sinov natijalarini 

---

120 
alohida jurnalda qayd qilish mumkin (
2-ilova
). Begona tashkilotlarga tegishli 
himoya vositalariga ham shtamp bosiladi va bundan tashqari, buyurtmachiga sinov 
bayonnomasi beriladi (
3-ilova
).