Ўзбекистон республикаси навоий кон-металлургия комбинати давлат корхонаси

3-жадвал
Муаммони ўрганилганлик даражасига асосан
баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари

Талабалар рўйхати	Асосий муаммо ажратиб олиниб, тадқиқот объекти аниқланган макс.1 б	Муаммоли ва-зиятнинг келиб чиқиш сабаби ва далиллари аниқ кўрсатилган макс. 4 б	Вазиятдан чиқиб кетиш ҳаракатлари аниқ кўрсатилган макс.5 б	Жами макс.10 б

4-жадвал

Аудиторияда бажарилган иш учун баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари

Гуруҳлар Рўйхати	Гуруҳ фаол макс. 1 б	Маълумотлар кўргазмали тақдим этилди макс.4 б	Жавоблар тўлиқ ва аниқ берилди макс.5 б	Жами макс.10 б

8 - 10 балл – “аъло” 6 - 8 балл – “яхши”
4 - 6 балл – “қониқарли” 0 - 4 балл – “қониқарсиз”
Муаммоли вазиятни ечиш бўйича таклифлар:
Корхонанинг молиявий барқарорлигини таъминлашдир. Бу эса корхонанинг фойдасини кўпайтиришни, мавжуд айланма активлардан самарали фойдаланишни талаб қилади.
Фойдани оширишнинг асосий йўлларига қуйидагилар киради: маҳсулот баҳосини ошириш, маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини кўпайтириш, маҳсулот таннархини камайтириш, маҳсулот ишлаб чиқариш тузилишини ўзгартириш.
Мамлакатимизда яратилган ишлаб чикариш салохиятидан фойдаланиш борасида хам ишга солинмаган улкан имкониятлар мавжуд. Корхоналар ишлаб чикаришни янгилаш ва модернизация килиш учун катта маблағ сарфлайдилар, кўп микдордаги хорижий инвестицияларни жалб этадилар.
Таҳлил қилаётган йилларда корхонада маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми ошмоқда. Корхонада кредиторлик ва дебиторлик қарзларининг кўпайганлиги ҳам фойданинг камайишига олиб келиши мумкин. Шунингдек молиявий фаолият бўйича харажатларнинг ортиши хам фойданинг камайишига олиб келган. Яъни:
1. Банклар ва бошқа молия-кредит ташкилотлари кредитлари бўйича фоизлар (инвестиция даврида капитал қўйилмалар таркибига кирувчи инвестицияларга олинган банк ва бошқа молия-кредит ташкилотлари кредитлари бўйича фоизлардан ташқари), шу жумладан, муддати ўтган ва узайтирилган ссудалар бўйича фоизлар.
2. Мол-мулкни узоқ муддатли ижарага олиш (лизинг) бўйича фоизларни тўлаш харажатлари.
3. Чет эл валютаси билан операциялар бўйича салбий курс тафовутлари ва зарарлар.
4.Сарфланган (қимматли қоғозларга, шуъба корхоналарга ва ҳоказоларга) маблағларни қайта баҳолашдан кўрилган зарарлар.
5. Молиявий фаолият бўйича бошқа харажатлар, шу жумладан, салбий дисконт.


Блиц саволлар:

1. 
   Умумхўжалик фаолиятдан фойда ва солиқ тўлангунгача фойда қандай аниқланади?
   
2. 
   Сотишдан фойда нима ва у қандай ҳисобланади?
   
3. 
   Соф фойда корхонада қандай ролни ўйнайди?
   
4. 
   Ишлаб чиқариш рентабеллиги нима?
   
5. 
   Маҳсулот рентабеллиги нимани кўрсатади?
   
6. 
   Ишлаб чиқариш рентабеллигига таъсир қилувчи омилларни айтинг.