Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Energetika va xom ashyo resurslari
. YAna bir global muammo – 
insoniyatni energetika va xom ashyo 
resurslari bilan ta‘minlash xalqaro maydonda ko‗p sonli ziddiyatlar, Shu jumladan harbiy mojarolar 
manbaiga aylandi
. Bu resurslar moddiy ishlab chiqarishning negizi hisoblanadi va ishlab chiqarish 
kuchlarining rivojlanishiga qarab inson hayotida tobora muhimroq rol o‗ynaydi.
Mazkur resurslar tiklanadigan, ya‘ni tabiiy yoki sun‘iy yo‗l bilan tiklash mumkin bo‗lgan resurslarga 
(gidroenergiya, yog‗och, quyosh energiyasi va sh.k.) va miqdori mavjud tabiiy zahiralar bilan chegaralangan 
tiklanmaydigan resurslarga (neft, ko‗mir, tabiiy gaz, har xil rudalar va minerallar) bo‗linadi.
Hozirgi iste‘mol sur‘atlari saqlangan taqdirda tiklanmaydigan resurslarning aksariyati insoniyatga bir 
necha o‗n yillardan bir necha Yuz yillargacha bo‗lgan muddat bilan o‗lchanadigan yaqin kelajakda 
foydalanishgagina etishi hisoblab chiqildi. Shuningdek mavjud zaxiralarning anchagina qismi murakkab 
sharoitda joylashgan konlarda jamlangan yoki nisbatan qashshoq rudalardan iborat.
YAqindagina odamlar aksariyat foydali qazilmalarni ochiq usulda yoki 600 m dan oshmaydigan 
chuqurlikda qazib olgan bo‗lsalar, bugungi kunda vaziyat sezilarli darajada o‗zgardi. Qulay joylardagi 
foydali qazilmalar tugab bormoqda va endilikda 8-10 km chuqurlikda yoki okean tubida joylashgan konlarni 
ishga solish vazifasi paydo bo‗lmoqda. Bu esa nafaqat ko‗p miqdorda kapital qo‗yilmalarni, balki ularni 
qazib chiqarish va qayta ishlash uchun Yangi texnika va texnologiyalar yaratishni ham taqozo etadi. Shu 
sababli chiqindisiz texnologiyalarni rivojlantirish bilan bir qatorda insoniyat ixtiyorida mavjud resurslardan 
oqilona foydalanish ham muhim ahamiyat kasb etmoqda.