Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Oziq-ovqat muammosi
. 
Ommaviy kasalliklar va umrning sezilarli darajada qisqarishi sabablaridan 
biri oziq-ovqat muammosidir
. Xususan, surunkali to‗yib ovqat emaslik va nomutanosib ovqatlanish kam 
rivojlangan mamlakatlar aholisida ommaviy tarzda namoyon bo‗layotgan muttasil oqsil ochligi va vitamin 
taqchilligiga olib kelmoqda. Natijada jahonda har yili ochlikdan bir necha o‗n millionlab odamlar, 
kattalardan ko‗ra ko‗proq bolalar halok bo‗lmoqda.
Oziq-ovqat taqchilligiga duch kelgan mamlakatlar uni import qilishga majbur, lekin bu, odatda, 
ocharchilikka qarshi kurashda kam samara beradi va bundan tashqari, mazkur mamlakatlarni eksportchilarga 
qaram qilib qo‗yadi. Shu tariqa g‗alla ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy tazyiq o‗tkazishning samarali vositasiga va 
mohiyat e‘tibori bilan, avvalo eng qashshoq mamlakatlarga qarshi «oziq-ovqat quroli»ga aylanadi.
1960-yillarda oziq-ovqat muammosini echish rivojlanayotgan mamlakatlar uchun «yashil inqilob»ni 
amalga oshirish bilan bog‗langan edi. Bu tadbirning mohiyati bug‗doy va sholining o‗ta unumli Yangi 
navlaridan foydalanib, qishloq xo‗jalik mahsuldorligini keskin oshirishdan iborat edi. Buning uchun qishloq 
xo‗jalik ishlab chiqarishini zamonaviy texnologiyalar yordamida modernizatsiya qilish mo‗ljallandi. 
«YAshil inqilob» aksariyat rivojlanayotgan mamlakatlarda qabul qilindi, lekin amalda ham ijobiy, ham 
salbiy oqibatlarga olib keldi. Qishloqni qayta tashkil etish uchun tegishli ijtimoiy shart-sharoitlar va buning 
uchun zarur mablag‗lar mavjud bo‗lgan davlatlarda u ijobiy samara berdi. Ammo bunday mamlakatlar uncha 
ko‗p emas, masalan Hindiston, Pokiston Shular jumlasidan. Texnika va o‗g‗itlar xarid qilish uchun 
mablag‗lar mavjud bo‗lmagan, aholining ma‘lumot darajasi juda past bo‗lgan, turg‗un an‘analar va xurofiy 
aqidalar xo‗jalik yuritishning ilg‗or shakllarini amalga joriy etishga to‗sqinlik qilgan o‗ta qoloq 
mamlakatlarda esa «yashil inqilob» samara bermadi. Shuningdek, u odatdagi mayda xo‗jaliklarni vayron qila 
boshladi, qishloq aholisining shaharga migratsiyasini kuchaytirdi. «YAshil inqilob» eski qishloq xo‗jaligi 
o‗rnida Yangi, zamonaviy qishloq xo‗jaligini barpo eta olmadi, ya‘ni eski uyni buzib, uning o‗rnida Yangi 
imorat qura olmadi, bu esa oziq-ovqat muammosini yanada keskinlashtirdi.
O‗zbekistonda bu muammoning echimini topishga oqilona yondoshildi. Paxta yakkahokimligiga chek 
qo‗yilib, g‗alla, sholi, chorma mollarini etishtirishga alohida e‘tibor qaratildi, qishloq infratuzilmasini 
takomillashtirish, qishloqqa sanoatni olib kirish, g‗alla mahsulotlarini ishlab chiqish texnologiyalaridan 
unumli foydalanish yo‗lga qo‗yildi.