Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Qadriyatlarning sotsiologik konsepsiyasi.
Bu konsepsiyaning asoschisi qadriyatlar 
tushunchasini sotsiologiyaga kiritgan va undan ijtimoiy harakat va ijtimoiy bilimni talqin qilish 
uchun foydalangan Maks Veberdir. Veber fikriga ko‗ra, qadriyat – ijtimoiy sub‘ekt uchun muayyan 
ahamiyatga ega bo‗lgan me‘yor.
Keyinchalik Veberning bu yondashuvini amerikalik sotsiolog Uilyam Tomas va polyak 
sotsiologi Florian Znanetskiy rivojlantirdi. Bu olimlar qadriyatlarni ularning ijtimoiy ahamiyati 
nuqtai nazaridangina emas, balki ijtimoiy mo‗ljallar orqali ham tavsiflay boshladilar. Ularning 
fikriga ko‗ra, tavsiflash mumkin bo‗lgan mazmunga va muayyan ijtimoiy guruh a‘zolari uchun 
ahamiyatga ega bo‗lgan har qanday predmet qadriyat hisoblanadi. Mo‗ljallar esa guruh a‘zolarining 
qadriyatga bo‗lgan sub‘ektiv munosabatini anglatadi.
Hozirgi zamon falsafiy va sotsiologik adabiyotlarida ham qadriyatlarning tabiati va 
mohiyatini tushunishga nisbatan yagona yondashuv mavjud emas. Ayrim tadqiqotchilar qadriyatga 
insonning ma‘lum bir ehtiyojini qondirishga yoki unga muayyan foyda keltirishga qodir bo‗lgan 
predmet sifatida; ayrimlar – ideal, me‘yor sifatida; yana bir guruh olimlar – biron-bir narsaning 
inson yoki ijtimoiy guruh uchun ahamiyati sifatida yondashadilar. Zikr etilgan yondashuvlarning 
har biri mavjud bo‗lish huquqiga ega, chunki ularning barchasi qadriyatlarning muayyan jihatini aks 
ettiradi; ularga bir-birini istisno etuvchi yondashuvlar sifatida emas, balki bir-birini to‗ldiruvchi 
yondashuvlar sifatida qarash kerak. Mazkur yondashuvlar sintezi hozirgi zamon qadriyatlar 
umumiy nazariyasini tashkil etadi.