Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

O‗zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining I.Mo‗minov nomidagi Falsafa va 
huquq instituti. 
O‗zbekistonda falsafa fanining rivojiga nafaqat falsafa fakulteti professor 
o‗qituvchilari, balki 1957 yilda I.M.Mo‗minov tashabbusi bilan tashkil qilingan O‗zbekiston Fanlar 
Akademiyasining ―Falsafa va huquq‖ institutining ilmiy xodimlari ham munosib hissa qo‗shdilar. 
Ilmiy tadqiqot institutida dastlab ―TabiatShunoslik‖, ―Falsafa tarixi‖ bo‗limlari faoliyat olib bordi. 
Keyinchalik institut tarkibi Yangi yosh milliy kadrlar bilan boyib bordi, hamda ―Dialektika va 

---

88 
bilish nazariyasi‖, ―Ijtimoiy falsafa‖, ―Etika‖ kabi bo‗limlar tashkil qilindi. Institutning asosiy 
faoliyati falsafa, fan va madaniyat tarixini ob‘ektiv o‗rganish, ma‘naviyatning Yangi milliy 
qirralarini izlash, xalq ma‘naviyatini Yangi bilimlar bilan boyitish, millatning ma‘rifiy ruhini 
ko‗tarishga yo‗nalgan edi. Bu sohada Ibrohim Mo‗minov, Muzaffar Xayrullaev, Mo‗bin Baratov, 
Erkin YUsupov, Karim Sodiqov, Mirahmad Abdullaev, Haydar Aliqulov, Rasul Nosirov, 
Muhammadjon Boltaev, Anvar SHaripov, Gulchehra Navro‗zova va boshqalarning ilmiy 
tadqiqotlari e‘tiborga sazovordir. 
Ijtimoiy falsafa, etika, estetika, madaniyatShunoslik falsafasi sohasida Rustam va Telman 
AbduShukurovlar, Haydar Po‗latov, Abdulxay Valiev, Oysara Umrzoqova, Naim G‗oyibov, 
Abduvosid Yo‗ldoshev, Maxmud Abdullaev, Mnazura Xolmatova, Said SHermuxamedov, 
Qo‗chqor Xonazarov, Xotima SHayxova, Abdulxafiz Jalolov, Jo‗ravoy YAxshilikov, Zuhra 
Qodirova, Qiyom Nazarov, Viktor Alimasov, U Oblekovlar samarali ishladilar va ishlamoqdalar. 
Ontologiya va bilish nazariyasi, tabiatShunoslik falsafasi, fan metodologiyasi bo‗yicha Jondor 
Tulenov, Bahrom Ismoilov, Omonulla Fayzullaev kabilar boshlagan an‘analarni, Mahbuba 
Abdullaeva, Baxtiyor Karimov, Baxtiyor To‗raev, Ra‘no Imomalieva, E‘tibor Hoshimova, Shuhrat 
Qo‗shoqov, Hakima Salomova, Oqil Fayziev, Ziyodullo Davronov, Nigina SHermuxamedova, 
Alima Berdimurodova, Nariman Eshmetov, SHavkat Mamadaliev, Karima Tulenova, Emina 
Izzetova va boshqalar davom ettirmoqdalar. 
2002 yilda Qiyom Nazarovning tashabbusi bilan ―Falsafa va huquq‖ jurnalining tashkil 
qilinishi institut xodimlarining ilmiy faoliyati samaradorligini yanada oshirishga hamda yosh 
olimlarning ilmiy izlanishlari haqida keng jamoatchilikning xabardor bo‗lishi va falsafiy muloqotlar 
olib borilishidagi dadil qadam bo‗ldi.
Birgina 2003 yilda institut xodimlari 31 ta turli yo‗nalishdagi ilmiy tadqiqot loyihasiga ega 
bo‗ldilar. Bugungi kunda ―Falsafa va huquq‖ instituti Yangi yosh kadrlar bilan boyib bormoqda. 
Falsafa tarixi va tarix falsafasini tahlil qilishda I.A.Karimov aytganlaridek, ―Sharq falsafasini 
teran o‗rganish, Shu asosda ulug‗ madaniyatimiz va qadriyatlarimiz ildizlarini jonlantirish, yaqin 
o‗tmishdan qolgan mafkuradan xalos bo‗lish, o‗zimizning asrlar sinovidan o‗tgan, ulug‗ 
ajdodlarimiz bizga qoldirgan milliy mafkura va tafakkurimizni tiklash, uni zamonaviy – 
umumbashariy ruh bilan boyitish xalqimizning dolzarb vazifasidir‖
45
. Shu ma‘noda, o‗zbek 
falsafasining etakchi vakillari Sharq falsafasi tarixini o‗rganish va undagi gumanistik g‗oyalarni ―... 
halqimiz soddagina qilib, ―o‗zbekchilik‖ deb ataydigan, mehr-oqibat, o‗zaro chidam va hurmat, 
o‗zgalarning dardiga hamdard bo‗lish kabi oliyjanob fazilatlarni‖
46
kelgusi avlodga etkazish 
bo‗yicha ilmiy tadqiqot ishlari olib bordilar. Quyida ko‗p sonli o‗zbek falsafasining eng yirik 
vakillari ta‘limotlari bilan tanishamiz.