Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

2. Tushunchaning mazmuni va hajmi, ularning o‗zaro aloqasi 
Tushuncha o‗zining mazmuni va hajmiga ega. Tushunchaning
mazmunini 
unda fikr 
qilinayotgan 
predmetning 
muhim 
belgilari 
yig‗indisi 
tashkil etadi. Masalan, 
«fan» 
tushunchasiningmazmunini fanning muhim belgilari, ya‘ni uning amaliyot bilan aloqada 
ekanligi,predmetlarningbirorta sohasiga oidtushunchalar, qonunlar, prinsiplar shaklidagi ob‘ektiv 
chin(haqiqiy) bilimlar sistemasidan iborat bo‗lishi, dunyoqarashning shakllanishida ishtirok qilishi 
va Shu kabilartashkil qiladi
. 
Tushunchaning 
hajmi 
esa unda fikr qilinayotgan predmetlar yig‗indisidan iborat. Masalan, 
yuqorida misol qilib keltirilgan «fan» tushunchasining hajmi mavjud barcha fanlarni: matemantika, 
fizika, mantiq va hokazolarni o‗zida qamrab oladi. 
Tushunchaning mazmuni va hajmi uzviy bog‗liq bo‗lib, u tushunchaning mazmuni va hajmi 
o‗rtasidagi teskari nisbat qonuni yordamida ifodalahadi. Bu qonunga muvofiq tushunchaning h