Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Sakrash nima.
Sakrash tabiat va jamiyatda sodir bo‗ladigan sifat o‗zgarishlarini anglatadigan 
falsafiy tushuncha bo‗lib, taraqqiyotning uzluksiz ko‗rinishiga qaraganda ancha tez o‗tadigan 
jarayondir. 
Sakrash miqdor o‗zgarishlaridan sifat o‗zgarishlariga o‗tishda uzluksizlikning uzilishini 
bildiradi. Sakrash narsa va hodisalarning uzluksiz rivojlanish davomida tayyorlanib, Shu uzluksiz 
rivojlanish momenti tugab, uzilish sodir bo‗lishi bilan zaruriy ravishda Yuz beradi. Sakrash 
birdaniga, to‗satdan bo‗ladigan holatgina emas, balki Yangi sifat elementlari ko‗payishi orqali Yuz 
beradigan tadrijiy jarayon hamdir. 
Sakrashning turlari o‗z harakteriga ko‗ra tabiat va jamiyatda xilma-xil bo‗lib, ular bir-
birlaridan farq qiladilar. Jamiyat taraqqiyotidagi sakrashlarning o‗ziga xos tomoni Shuki, bu 
sakrashlar eski ijtimoiy tuzumni yo‗q qilish va Yangi ijtimoiy tuzumni o‗rnatadigan ijtimoiy 
jarayonlar, tadrijiy rivojlanish orqali amalga oshadi. Bunday sakrashlarni ikki turga bo‗lish 
mumkin: birinchisi — portlash yo‗li bilan bo‗ladigan sakrashlar, ikkinchisi sekin-asta, tadrijiy yo‗l 
bilan bo‗ladigan sakrashlar. Birinchi tur sakrashlarning o‗ziga xos xususiyati Shundan iboratki, 
bunda narsa va hodisalarning Yangi sifatga o‗tishi nihoyatda tezlik bilan Yuz beradi va kutilmagan 
natijalarni, tasodifiy jarayonlarni boshlab yuborishi, hatto salbiy holatlarni keltirib chiqarishi ham 
mumkin. 
Sakrashning ikkinchi turida esa, eski sifat elementlarining asta-sekin yo‗qolib borishi va Yangi 
sifat elementlarining asta-sekin to‗planishi natijasida Yangi sifat paydo bo‗ladi. 
Shunday qilib sakrash quyidagi jihatlarga ega: 

---

158 
- birinchidan, sakrash taraqqiyot natijasida amalga oshadigan ob‘ektiv va qonuniy jarayondir; 
- ikkinchidan, sakrash tadrijiylikning uzilib, miqdor o‗zgarishlaridan tub sifat o‗zgarishlariga 
o‗tishidir; 
- uchinchidan, sakrash eskini tugatish va Yangi sifatga mos keladigan holatlarning vujudga 
kelishi tufayli paydo bo‗ladigan ziddiyatlarni hal qilishdir; 
- to‗rtinchidan, sakrash olamning rivojlanib, ilgarilab borishidir.
Hodisalarning sifat xususiyatlariga va ularning rivojlanish sharoitiga bog‗liq ravishda eski 
sifatdan Yangi sifatga o‗tish turli shakllarda sodir bo‗ladi. Har bir narsa, hodisa o‗zining aniq inkor 
qilish usuliga, o‗z navbatida aniq sakrash shakliga egadir.