Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Tizimlilik tamoyili. 
Tizimlilik tamoyili va u bilan bog‗liq tizimli yondoShuv o‗zida 
dialektika nazariyasining kompleks g‗oyalarini mujassamlashtirgan hozirgi zamon fani va 
amaliyotida muhim metodologik ahamiyat kasb qiladi. Tizimlilik tamoyilining asosiy omili 
yaxlitlik tamoyilidir. Bu ob‘ektlarni ikki yoqlama: bir tomondan ob‘ektlarning muhit bilan 

---

148 
mutanosibligi, ikkinchi tomondan tizim elementlari, xossalari va funksiyalarining butun doirasida 
ichki bo‗linishi nuqtai nazaridan o‗rganishni talab qiladi. Bunda butunning xossalari uning 
elementlarini nazarda tutadi va aksincha. Tizimning yaxlitligi haqidagi tasavvurlar aloqa orqali 
konkretlashtiriladi. (Aloqalar haqida yuqorida aniq ma‘lumot berilgan)
 
Olamdagi narsa va hodisalarning harakati, o‗zgarishi, bir holatdan ikkinchi holatga o‗tib 
turishi, rivojlanishi, ular o‗rtasidagi aloqadorlik va o‗zaro ta‘sir kabi masalalar qadimdan 
mutafakkirlar, olimlar, faylasuflar o‗rtasida turli bahs, munozara, tortiShuvlarga sabab bo‗lgan. 
CHunki ular to‗g‗risida aniq bilimga ega bo‗lmasdan turib, olam va uning taraqqiyoti, rivojlanish 
manbai, harakatlantiruvchi kuchlari to‗g‗risida hamda, eng asosiysi, kelajak haqida ilmiy 
tasavvurga ega bo‗lish qiyin. 
Atrofimizdagi jamiki narsa-hodisalar, ya‘ni eng mayda zarrachalardan tortib to Er, Quyosh, 
Koinotgacha barchasi, Shu jumladan, kishilik jamiyati ham, doimo harakat, o‗zgarish va 
rivojlanishdadir. Ular o‗rtasida abadiy o‗zaro bog‗liqlik, o‗zaro ta‘sir va aloqadorlik mavjud. 
Olamda o‗z-o‗zidan, tasodifiy ravishda hech qanday harakat ham, o‗zgarish ham Yuz bermaydi.