Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги Ўзбекистон Қишлоқ хўжалиги илмий ишлаб чиқариш маркази

Чигит экиш бўйича ниамаларга эътибор қаратиш лозим

• Чигитни дорилаш

Чигит сифатига қўйиладиган асосий талаблар қуйидагилар: унувчанлиги, намлиги, ифлослик даражаси, туклилиги, механик шикастланганлиги, қолдиқ толадорлиги.

• ЧИГИТ СИФАТИ

Кўрсаткичлар номи	Меъёри, % ҳисобида
	тукли чигит	кам тукли чигит	туксиз чигит
Унувчанлиги (камида)	90-95	90-95	90-95
Намлиги (кўпи билан)	10	10	10
Ифлослиги (минерал ва органик аралашмалар улуши кўпи билан)	0,7	0,5	0,3
Туклилиги	-	2,5	0,5
Механик шикастланганлиги	7,0	8,0	8,0
Қолдиқ тола	0,8	-	-

Ғўза ниҳоллари илдиз чириш, гоммоз ва вилт касалликлари билан зарарланади. Касалликка чалинган ғўза ниҳолларининг ўсиши ва ривожланиши сусаяди, айримлари нобуд бўлади, ҳосилнинг сифати ва миқдори пасайиб кетади. Шу сабабли уруғлик чигит дориланади.

• Чигитни дорилаш

Касаллик номи	Касалликни қўзғатувчи	Келиб чиқиш сабаблари	Касалликнинг белгилари ва унинг зарари
Илдиз чириш	Ризоктония замбуруғи	Ер ости суви яқин ва намлик юқори бўлган-да, серёғин ва салқин об -ҳаво шароитида, қат-қалоқ ҳосил бўлганда, сифатсиз чигит ва чуқур экилганда	Чигит ва уруғ палла тупроқ ичида чирийди, ниҳол поясининг тупроққа яқин қисми нозикла-шади, ҳалқасимон яра билан қопланиб чирийди, илдиз ва ён илдизда доғлар ҳосил бўлади, кўчат сони камаяди
Гоммоз	Xanthomonas malvacearum бактерияси	Тупроқ ва ҳаво ҳароратининг паст бў- лиши, тупроқнинг ор- тиқча намлиги, қатқа-лоқ, тупроқнинг пато-генлар билан зарарлан-ганлиги, чигит дори-ланмаганлиги	Ғўзанинг ўсиш даврида барча органларини зарарлайди, Касал-ликнинг уруғбарг, чинбарг, поя ва кўсак шакли мавжуд. Баргларда тўқ яшил, думалоқ, мой томганга ўхшаш доғлар пайдо бўлади, барг қуриб, сарғиш жигар ранг, қўнғир тусга киради, кўсаклар кичраяди, ҳосил камаяди, сифати пасаяди

• ЧИГИТНИ ДОРИЛАШ УЧУН ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН ПРЕПАРАТЛАР

Препаратнинг номи ва шакли	Таъсир этувчи моддаси	Қўллаш меъёри	Қайси касалликка қарши
Бронопол, 12% кукун	Бронопол	6-7 кг/т	Гоммоз
Витавакс 200 ФФ, 34% сувли суспензия концентрати	Карбоксин+тирам	5 л/т	Илдиз чириш, гоммоз, ниҳолларнинг фузариоз сўлиш касаллигига
П-4, 65% суспензия концентрати	Диметилолкарбамид	4 л /т	Илдиз чириш, гоммоз
Ҳимоя, 10% суюқлик	Йод полихлорид+2 ацетат этаноламин	4 л /т	Илдиз чириш, гоммоз
Далброн, 12% кукун	Бронопол	6-7 кг/т	Гоммоз

• Чигитни экишдан олдин стимуляторлар билан ишлов бериш

Ишлов бериш усули	Қўлланиладиган стимуляторлар	Таъсир этиш доираси
Чигитга экишдан олдин ишлов бериш	Т-86 10 г/т, Тж-85 20 г/т, Нитролин 6-8 л/т, Д-4-2 0,004 г/т, Витавакс 200 ФФ 5 л/т, Оксигумат 0,75 л/т, Унум 1,5 л/т, Гумимакс 0,8-1,0 л/т	Ниҳоллар униб чиқи- ши 10-15% тезлашиб, илдиз чириш ва гоммозга чидамлилиги ортади, ўсиши ва ривожланиши авжлашиб, пахта ҳосили 2-3 ц/га кўпаяди.