Ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалиги ва агротехнологиялар институти

Тажриба тизими ва тадқиқот ўтказиш услублари
Дала тажрибалари Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялари институтининг “Ахборот маслахат маркази” ДУК тажриба даласининг ўтлоқи тупроқ шароитида ўтказилади. Дала, лаборатория тадқиқотлари ва фенологик кузатувлар Тадқиқотлар дала ва лабораториялар шароитида «Методы агрохимических анализов почв и растений», «Методы агрофизических исследований», «Дала тажрибаларини ўтказиш услублари» (ЎзПИТИ, 2007 йил) асосларида бажарилиб, маълумотларнинг статистик таҳлили Microsoft (R) QuickBasic 4.00 дастури ёрдамида Б.А. Доспеховнинг «Методы статистических ан
ализов полевого опыта» услуби бўйича амалга оширилади.
06.01.01 АСОСИЙ ҚИСМ

“ Дехқончилик ва ўрмон мелиоратсия ” Кафедираси

НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК ДАСТУР

Ушбу мавзуда илмий тадқиқотлар олиб бориш учун докторант назарий методологик дастур бўйича методологиянинг умумий концепцияси ва масалалари, мазкур ихтисослик бўйича назарий асослари ва илмий тадқиқот усулларини докторантуранинг 1-босқичида раҳбар ёрдамида ўрганиб, ўзлаштириб олиши лозим.

Бу бўйича қуйидагилар тавсия этилади: Илмий тадқиқотлар методологияси. Методологиянинг умумий концепцияси. Методологиянинг масалалари. Умумий деҳқончилик, Пахтачилик ихтисослиги фанининг назарий асослари. Тупрокнинг агрофизик ва агрохимик фанлари билан боғлиқлиги.
- Умумий деҳқончилик, Пахтачилик ташқи мухитга талаби. Тупроққа талаби. Намликка талаби. Озуқа унсурларига бўлган талаби;
-Биологик хусусиятлари. Қишга чидамлилиги. Совуққа чидамлилиги. Қурғоқчиликка чидамлилиги. Намликка талаби;


Тажриба ўтказишда тупроқ хусусиятларини ҳисобга олиши
Тажриба учун дала танлаш ўта масъулиятли иш бўлиб, етти ўлчаб, бир кесишни тақозо этади. Акс ҳолда тажриба давомидаги барча ишлар ўз қиймматини йўқотади. Сўя, кунгабоқар ва мош. жавдар-ғўза мажмуидаги экинлар агротехникасига оид тажрибаларни ўтказиш мўлжалланганда тадқиқ этиладиган ҳудуд тупроқларини батафсил ўрганиб чиқиш зарур. Уларнинг вилоят ва Ўзбекистон миқёсидаги ўрни ва салмоғини тасаввур этиш учун илмий адабиёт ва республикамиз, шукингдек, тажриба ўтказиладиган хўжалик ва илмий муасасса тупроқ ҳариталари билан танишиб чиқиш талаб этилади. Бу, танлангач дала тупроқларининг муайян ҳудуд учун хослиги (ўхшашлиги) ҳақида аниқ тасаввурга эга бўлиш ва дала тажрибалари натижаларини тупроғи шу тупроқ турларига хос бошқа ҳудудларга ҳам тавсия қилиш имконини беради.
Дала тажрибаларидаги фенологик кузатувлар ва турли ҳисоб-китобларда ўрганилаётган агротехник тадбирларнинг бирга қўшиб олиб борилиши ёки парваришлаш жараёнида қўлланиладиган айрим омиллар ва усуллар ғўзанинг шоналаш, гуллаш, пишиб етилиш, ғалланинг эса униб чиқиш, туплаш, найчалаш, бошоқлаш, гуллаш ва пишиш даврлари барвақт бошланишига, ривожланиш даврлари жада ўтишига қай даражада таъсир этганини, шунингдек, ўсимлик ҳосил элементлари қандай шаклланаётгани, меваларнинг конус ва яруслари бўйича жойлашиш хусусиятлари ва бошоқлар шаклланиши, қайси вариантлардаги ўсимликларнинг сермаҳсул ички консулларида энг кўп кўсаклар сақланиб қолишини таъминлаётганини кўрсатиб бериши даркор ва ҳ.қ.