Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

pyjyiapra 
қарши қўлланиладиган 
жоду ва афсунлардан тузилган.
Милоддан аввалги II минг йиллик охирлари — I минг 
йилликнинг бошларида Кддимги Ҳиндистонда вужудга кел­
ган дин муқаддас битик — ведалар шарафига шу ном билан 
аталган. Веда дини асрлар давомида такомиллашиб борган. У 
купхудоликка асосланган. Даус осмон худоси ҳисобланган ва 
ер илоҳи Питхиви борлиқни яратган, худолар ва одамлар­
нинг аждоди бўлган. Улардан Индра (иссиқлик, ёруғлик, 
ёмғир ва тўфон худоси, оламнинг ҳукмдори), Агни (олов 
худоси, оила ҳомийси, бахт ва соғлом фарзанд ато этувчи,
- 62 -

---

худолар ва одамлар ўртасидаги воситачи худо) туғилган. Орий- 
ларда кенг тарқалган худолар қаторида яна Сурия (қуёш ху­
доси), Митра (ёруғлик худоси), Варуна (тун худоси, абадий 
тартибни таъминловчи, айбдорларга жазо, айбига иқрор 
бўлиб тавба қилганларни кечирувчи худо)ни қайд этиш мум­
кин. Улар орасида одамларнинг кундалик юмушини ҳал қили- 
нишида бевосита иштирок этувчилари алоҳида улуғланган.
Ҳиндистонда ишлаб чиқариш кучларининг ривожланиши, 
меҳнат тақсимоти, табақа (варна)лар ва қадимги давлатлар­
нинг вужудга келиши сабабли диний эътиқодда ўзгаришлар 
бўлган. Веда дини брахманизм билан алмаштирилган.
Брахманизм ж ам иятнинг табақаларга бўлиниш ини, 
брахманларнинг имтиёзлари ва давлатни муқаддаслаштир- 
ган. Янги диннинг диққатга сазовор жиҳатларидан бири шуки, 
унда диний ақидалар брахманлар матнлари муқдддас бити- 
гида баён қилинган. Брахман матнлари яратилганидан ке­
йин ҳам ведалар сақланиб қолган ва улар ведаларни шарҳ- 
ловчи муқаддас битик вазифасини бажарган.
Брахман матнларида брахманларнинг энг юқори табақа 
эканлиги баён қилинган, каста тузуми муқаддаслаштирил- 
ган ва уларнинг ало\ида яшаш қоидалари белгиланган. Ҳар 
бир диндор муайян каста аъзоси бўлганлиги учун унинг 
қоидалари асосида яшаган.
Брахманизм, таълимотига кўра 
моддий
борлнц ундан таш- 
қарида мавжуд бўлган ягона боқий руҳнинг эманацияси (ло­
тинча