Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача муассасалар ходимларини қайта тайёрлаш ва

Тетиклаштирувчи машқ 
Савод ўрганишга тайѐрлаш бўйича амалий машқ 
Болалар, менинг олдимда турли хил ўйинчоқлар турибди. Бу кийимлар, идишлар 
мусиқий асбоблар. Ҳозир биз ўйинчоқларни қайси гуруҳга киришини ажратамиз. 
Доира бўлиб туриб олинглар. Мен бирор ўйинчоқни номини айтиб, коптокни 
отаман, илиб олган бола мен айтган сўзни нимани ифодалашини тез айтиб беради. 
Масалан қўғирчоқ — бу ўйинчоқ
чойнак — идиш
доира — мусиқа асбоби 
Тарбиячи машғулотни тез айтиш билаи тугатиш мумкин:
Карима косага картошка солди,
Картошкани Карима косага солди. 
Болалар билимини текшириш ва мустаҳкамлаш учун саволлар: 
-Бугун қандай ҳикоя тузишни ўргандик? 
-Ўйинчоқларни қандай номладик? 
-Ким тез айтишни қайтариб айтиб беради? 
45- машғулот 
Мавзу: “Қайсар кучукча” сурати ҳақида суҳбат. 
Мақсад: Сурат бўйича қисқа ҳикоя тузишга ўргатиш. 
Вазифалар: 

Ўхшаш маьноли сўзларни танлаб кўллаш малакасини ўстириш. 

Овоз сифатларини тарбиялаш. 
Кутилаѐтган натижалар:
Сурат бўйича қисқа ҳикоя тузишга ўрганадилар 
Грамматик жиҳатдан тўғри сўзлашга интилади 
Керакли жиҳозлар: 
―Қайсар кучукча” сурати 
Машғулотнинг бориши. 
Тарбиячи ―Қайсар кучукча" номли суратни болаларга диққат билан кўриб 
чиқишларини сўрайди. Келинглар, ҳозир суратдаги ҳар бир ҳайвон ҳақида гапириб 
чиқамиз. Кучукча нима қиляпти? Ким кучукча ҳақида гапириб беради? Суратда у 
қандай тасвирланган? 
Мушук ҳақида ким гапиради? Мушук нима қиляпти? (Болалар жавоблари). 
Товуқ ҳақида ким гапиради? Товуқ нима қиляпти? (болалар жавоблари). 
Сигир ва бузоқ ҳақида ким гапиради? Улар нима қилишяпти? Нима деб ўйлайсиз. 
Кучукча қандай экан? Болалар ҳар бир ҳайвон ҳақида гапириб бўлишгач, тарбиячи 
уларнинг жавобларини тўлдиради. Кучукча сиз айтгандек ўжар, қайсар экан. 
Бузоқни кўрса вовуллади, сигирга ириллади. Товуқни қаранг, қочиб кетяпти. У 
кучукчадан зириллаяпти. Кучук ириллаганда мушук ҳам қочиб кетяпти. Кучукча 
ҳаммани тишлайман деб чоғланяпти. Ахири кучукчани эгаси боғлаб қўйди. Кучук-

---

64 
ча энди бир жойда турадиган бўлди. 
Болалар, кучукча қандай экан? У ҳақида нима дейиш мумкин? 
(урушқоқ, ўжар, қайсар, хўппак, баджахл, кичкина, оппоқ). 
Кучукча сигирга қандай ириллади деб ўйлайсиз? 
(тишини иржайтириб, ирр- ир-ир) 
Бузоқни кўрганда қандай вовиллади? 
(вов-вов) 
Кучукча ҳовлидаги ҳайвонлар билан аҳил бўлиб яшаганда, вовиллайвермаганда 
боғланмаган бўлар эди.