Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси

Уй хўжаликлари кузатувларини такомиллаштириш 
Давлат статистика қўмитаси Жаҳон банки билан ҳамкорликда
уй хўжаликлари кузатувларини комплекс модернизация қилишни таклиф 
қилди. Таклиф қилинаётган ўзгаришлар маълумотларни йиғиш 
жараёнларини автоматлаштирилган шахсий интервью (АШИ) форматига 
ўтказиш, мавзу доирасини кенгайтириш, қўшимча равишда фаровонлик 
кўрсаткичларини киритиш ва уй хўжаликлари танланмаси ҳажмини 
ошириш бўйича тадбирларни ўз ичига қамраб олади. 
АШИ форматига ўтиш маълумотлар йиғиш тезлигини ва олинган 
маълумотларнинг сифатини сезиларли даражада оширади. Суҳбат 
вақтининг сезиларли даражада қисқариши туфайли (уч ҳафтадан 
максимал уч соатгача) танланма ҳажмини мумкин қадар оширилиши 
мумкин. 
Шунингдек, уй хўжаликлари кузатувлари танланмасини қайта кўриб 
чиқиш 
орқали 
олинган 
статистик 
маълумотларнинг 
аниқлиги
ва ишончлилиги сезиларли даражада яхшиланади. Қайд этилган 
самарадорлик натижасида, кўзда тутилган бюджет доирасида танланма 
ҳажмини икки баравар, кузатув ўтказиш частотасини эса тўрт баробарга
ошириш мумкин. 
Танланмани 
амалга 
оширишда, 
таклиф 
қилинаётган 
стратификацияланган кўп босқичли саралаш усулидан фойдаланиш 
кузатув баҳосини сезиларли даражада яхшилайди. Бироқ, бу ҳар бир 
босқичда танланмани, кластерларни ва уй хўжаликларини танлашни 
тўғри юритиш билан боғлиқ. Танланмани, шу жумладан қатламлар, 
кластерлар ва уй хўжаликларини, шунингдек, вазнларни аниқлаш 
натижалари якуний маълумот тўпламларига киритилиши ҳамда 
мукаммал ҳужжатлаштирилган бўлиши лозим. 

---

2020-
2025 йилларда Ўзбекистон Республикасининг
статистикани ривожлантиришнинг миллий стратегияси
154 
Модернизациялашнинг асосий мақсади янада кенгроқ ва жорий 
этилиши осон бўлган саволномаларни амалиётга тадбиқ этишдир. Янги 
тизим ҳозирги вақтда ностандарт усуллар ёрдамида тўпланадиган 
асосий ўлчов бирликлари сифатини яхшилаш имконини беради.
АШИга асосланган ёндашувга ўтиш ва истеъмол элементлари 
рўйхатига асосланган усулни қўллаш амалдаги қоғоз кундалигидан воз 
кечишни таъминлайди. Ушбу ўзгаришлар самарадорликни оширади, 
натижада танланма ҳажми қарийб икки бараварга, ва ҳудудлар кесимида 
ҳисобот даврийлиги эса йиллик оралиқдан чораклик оралиққа 
ўзгартирилиши мумкин бўлади. 
Янги тизимни жорий этиш жараёнида, мавжуд уй хўжаликлари 
кузатувлари билан бир қаторда, ишчи гуруҳ кузатув ўтказиш 
усулларидаги ўзгаришларнинг (истеъмол ва харажатлар тўғрисидаги 
маълумотларни тўплашда кундаликдан рўйхат усулига ўтиш) таъсирини 
ҳам қўшимча равишда текширади. 
Шунингдек, лойиҳа уч йилдан беш йилгача бўлган давр оралиғида 
мунтазам равишда ўтказиладиган мультииндикатор кластер кузатувлари 
(МИКК) сингари халқаро миқёсда тан олинган уй хўжаликлари 
кузатувлари дастурларида Ўзбекистон Республикасини иштирок этишини 
қўллаб-қувватлайди. 
Бу тадбир натижалари халқаро даражада таққослаш имконини 
берувчи, соғлиқни сақлаш соҳасида болалар, ёшлар ва аёлларнинг 
аҳволи тўғрисидаги, шунингдек, таълим, сув таъминоти ва санитария, 
ОИВ / ОИТС ва бошқа сифатли маълумотларни тақдим этади. 
Бу йўналиш қуйидаги тадбирларни қамраб олади: 

уй 
хўжаликлари 
танлама 
кузатувларини 
ўтказиш 
методологиясини такомиллаштириш; 

қамбағаллик ва тенгсизликни ўлчаш борасида илғор халқаро 
тажрибани ўрганиш, шунингдек, янги ўлчов воситаларини жорий этиш; 

---

2020-
2025 йилларда Ўзбекистон Республикасининг
статистикани ривожлантиришнинг миллий стратегияси
155 

уй 
хўжаликлари 
танлама 
кузатув 
танловини 
такомиллаштириш; 

вақт харажатлари бўйича статистик маълумотларни тўплаш, 
қайта ишлаш ва тарқатиш услубиятини ишлаб чиқиш; 

уй хўжаликлари танлама кузатувларини ўтказиш учун 
замонавий электрон қурилмалар (планшетлар)дан фойдаланиш
ва автоматлаштирилган шахсий интервью технологияларини жорий этиш; 

маълумотларни йиғиш, ишлов бериш ва таҳлил қилиш учун 
замонавий 
дастурий 
таъминотни 
жорий 
қилиш, 
шунингдек,
уй хўжаликлари кузатувини ўтказувчи ходимларни талаб даражасида 
тайёрлашни таъминлаш.