Ўзбекистон республикаси давлат статистика қЎмитаси кадрлар малакасини ошириш ва

 

---

126 
 
Бозор шароитида молиявий барқарорлик ва тўловга қобилиятлилик 
корхонанинг мухим иқтисодий кўрсаткичи ҳисобланади. Молиявий 
барқарорлик балансдаги маълумотлар асосида ўрганилади. Ундаги 
кўрсаткичларни бир-бири билан таққослаб, маблағлар ўртасидаги нисбат ва 
ўзаро боғланиш аниқланади. Корхонанинг молиявий барқарорлигини 
белгиловчи энг муҳим кўрсаткичлар қуйидагилардан иборатдир: 
1.
Жами маблағдаги корхонанинг ўзига қарашли маблағ улушини 
қанчалигини ҳисоблашдир ёки бу қуйидаги тартибда топилади: 
(А)корхонанинг ўзига 
қарашли маблағ 
жами маблағ (баланс жами) 
йил бошида
89035 
124575 
71,5 
фоиз, 
йил охирида 126582 
162354 
78,0 
фоиз 
Бунда ўзига қарашли маблағ қанчалик кўп бўлса, шунчалик молиявий 
барқарорлик юқори бўлади. 
2.
Корхонадаги ўзига қарашли маблағ билан қарзга олинган маблағлар 
ўртасидаги нисбат ёки бу қуйидаги тартибда топилади: 
(Б) 
Қарзга олинган маблағ ўзигақарашлимаблағ 
йил бошида
35540
89035 
= 39,9 
йил охирида 
35772 
28,3
126582 
1.6. МОЛИЯВИЙ БАРҚАРОРЛИК ТАҲЛИЛИ 

---

127 
Ўзига қарашли маблағ улуши ортган сари молиявий барқарорлик кучая 
боради. 
3.
Узоқ муддатли қарзлардан фойдаланиш коэффициенти, яъни узоқ 
муддатли қарз маблағларини корхонанинг ўзига қарашли ва қарз маблағлар 
суммасининг йиғиндисига бўлинади ёки бу қуйидаги тартибда аниқланади: 
(В) 
узоқ муддатга олинган қарзмаблағ 
корхонанинг ўзига қарашли маблағ 
маблағ қарз 
4.
Корхонанинг ўзига қарашли маблағларнинг чаққон ҳаракатчанлик 
коэффициенти ёки бу қуйидагича топилади: 
(В) 
ўзига қарашли айланма маблағ 
ўзига 
қарашли жами маблағ 
5.
Эскиришнинг жамланиш коэффициенти ёки бу қуйидагича 
топилади: 
(Д) 
асосий воситаларнинг 
эскириш суммаси 
асосий 
воситалар 
номатериал 
актив 
бу кўрсаткич баланс маълумотлари бўйича топилади: 
6.
Корхона мулки таркибидаги асосий воситаларнинг аниқ қиймати 
коэффициенти, бу кўрсаткич баланс маълумотлари асосида ҳисобланади ва 
қуйидагича топилади: 
(Е) 
асосий воситалар 
(қолдиқ баҳода) 
жами соф мулк 
7.
Корхонадаги 
жами 
мулкнинг 
харакатчанлиги
(чаққонлик) 
коэффициенти, буни ҳисоблаш қуйидагича бўлади: 

---

128 
(Ё) 
айланма маблағлар (захира 
ва пул маблағлари) 
жами мулк (баланс 
жами) 
Юқорида келтирилган кўрсаткичларни таҳлил қилиш корхонанинг 
молиявий барқарорлигини аниқлаш ва унинг аҳволини баҳолашга ёрдам 
беради.