Ўзбекистон республикаси давлат солиќ ЌЎмитаси солиќ академияси

7. Fond qaytimini oshirish imkoniyatlari

Fond qaytimini oshirish imkoniyatlarini umumlashtirish tahlil etish bosqichining yakuni hisoblanadi. Unda tahlil etish natijlaridan kelib chiqqan holda korxonada asosiy vositalarning samaradorligini oshirishning yo’nalishlari belgilanadi.
Asosiy vositalarning samaradorlik ko’rsatkichlarini oshirishning quyidagi yo’nalishlarini korxona uchun tavsiya sifatida keltirib o’tish mumkin.
Tashkiliy yo’nalishlar bo’yicha:

• 
  asosiy vositalarning fakat korxonaga ish beradigan qisminigina olish;
  
• 
  asosiy vositalarning ortiqcha qismini ushlab turmaslik;
  
• 
  eskirgan asosiy vositalarni va manaviy talabga javob bermaydigan asosiy vositalarni hisobdan chiqarish;
  
• 
  asosiy vositalarni farqlash va tarkiblashni qayta o’zgartirish;
  
• 
  asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblashning muolliq shakllarini belgilash va h.k.
  

Texnik yunalishlar bo’yicha:

• 
  asosiy vositalarni ta’mirlash choralarini ko’rish, texnik qarov;
  
• 
  eskirgan asosiy vositalarni yangilari bilan almashtirish;
  
• 
  avtomatlashtirilgan tizimni yaratish;
  
• 
  mexanizatsiyalashni kuchaytirish va h.k.;
  

Ekspluatatsion yo’nalishlar bo’yicha:

• 
  bir smenalik va ko’p smenalik;
  
• 
  ishlab chiqarish hajmiga qarab asosiy vositalarni texnik holat va harakatini boshqarish;
  
• 
  asosiy vositalar qarovi yuzasidan ma’sul shaxslarni ajratish;
  
• 
  asosiy vositalar bo’yicha javobgarlik markazlarini belgilash va h.k;
  

Mavzu bo’yicha tayanch iboralar

• 
  Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida asosiy fondlardan samarali foydalanishni ahamiyati va tahlil vazifasi;
  
• 
  asosiy fondlarni ishlab chiqarishdagi roliga qarab guruhlarga bo’linishi;
  
• 
  asosiy vositalarning Aktiv va Passiv qismlari;
  
• 
  asosiy fondlarni tarkibi, tuzilishidagi o’ziga xos xususiyatlari;
  
• 
  mahsulot sifatini yaxshilash, raqobatga bardoshligini ta’minlashda tezlashgan amortizatsiya ajratmamlarini qo’llashning afzalliklari;
  
• 
  asosiy fondlarni texnik holatini tahlili;
  

• 
  yangilanish darajasi
  
• 
  eskirish darajasi
  
• 
  yaroqlilik darajasi
  

• 
  fond qaytimi va unga ta’sir etuvchi omillarni hisoblash tartibi;
  
• 
  fond qaytimini oshirish rezervlari.