|
Qattiq diskni tekshirish
Kompyuterni harid qilgach, uning vinchesterida nima borligini tekshirish darkor. Endigina sotib olingan kompyuter vinchesteridagi barcha dasturlariga xuddi yangidek qarash kerak. Shuning uchun, yangi olingan mashina vinchesterini testdan o'tkazing, shuningdek, hamma disketalarni virusdan detektor-dasturlar bilan tekshiring. Vinchesterni testdan o'tkazish chog'ida, albatta, yozuvdan saqlangan, toza sistema disketalari yordamida yuklanadi.
Himoyalashning o'ziga xos usullari:
Disketaning normal holati - uning yozuvdan himoyalangan holatidir. Himoya faqat axborotni yozish chog'ida olinishi kerak. Faqat yozishdan himoyalangan disketalarni ishlatib, antivirus dasturlari, sistemali disketalarni ko'ngil to'q bo'lishi uchun ehtiyot qilib saqlash joiz.
Axborotlarni tiklash:
Shuni ta'kidlash kerakki, "zaralangan" axborotlarni eng qiyin vaziyatlarda ham tiklash mumkin. Biroq viruslar "zararlagan" fayllarni tiklash sistema dasturchilaridan yuksak mahorat talab etadi.
Ko'pincha qutqarish mumkin bo'lgan fayl yoki ma'lumotlar sistemali bloklarni formatlash jarayonida shikast yeydi, bunda axborotning yo'qolib ketish ehtimoli ham bor.
Yuqorida aytganimizdek, dasturni saqlashning eng yaxshi yo'li - uni arxivlab qo'yish. Lekin shunday bo'lsa ham har ish kuni so'ngida dastur va fayllarning joylashishini birma-bir ko'zdan kechirish darkor.
4.3 Antivirus dasturlari
Kompyuter viruslaridan ximoyalanish, ularni yuk kilish va Aniқlash uchun bir necha maxsus programmalar yaratilgan. Bunday programmalar antiviruslar deb ataladi. Kompyuterdagi ma'lumotlar va dasturlar ma'lum virus dasturi tomonidan o'chirilib yuborilishi yoki shikastlanishi mumkin. Virus-dasturlari dasturchilar tomonidan tajriba uchun yoki yomon niyatlarda yaratilib, asosan ular quyidagi vositalar orqali Sizning kompyuteringizga kirishi mumkin:
- - noma'lum disketadagi ma'lumotlarni o'qish natijasida (hujjat, o'yin va boshqalar);
- internet tarmog'idan ba'zi xil dasturlarni yuklash natijasida;
- elektron-pochta orqali;
- lokal tarmoq orqali;
- noqonuniy ko'chirilgan va tarqatilayotgan dasturlardan foydalanish oqibatida;
Virus dasturlari asosan Assembler dasturlash tilida tuziladi va ular salbiy ta'siri bo'yicha bir nechta guruhga bo'linadi:
1. Sodda viruslar - operativ xotirani band qilib, kompyuterning ishlashi sekinlashtiradi.
2. Maxsus "stels" viruslari, ular joylashishini o'zgartirib turadi va ularni topish ancha murakkab.
3. Ma'lumotlarga o'zgartirish kiritadigan viruslar.
4. Ma'lumotlarni o'chiradigan viruslar.
5. Foydalanuvchining ayrim bir (mahfiy) ma'lumotlarini Internet tarmog'i orqali virusni yaratgan shaxsga yuboradigan viruslar.
Antivirus programmalari turlarga bulinadi:
- programma detektorlar;
- doktor-programmalar yoki fagi;
- revizor programmalar;
- filtrlovchi programmalar;
- vakstina yoki immunitet programmalar.
Detektor-programmalar - Aniқ virusning ҳarakterli ҳolatini kidiradi. Operativ xotira yoki fayldagi kerakli ma’lumotni Aniқlaydi. Bunday antiviruslarning kamchiligi shundaki, ular uzlariga ma’lum bulgan virusnigina Aniқlaydi.
Doktor-programmalar yoki fagi xamda vakstina-programmalar nafakat viruslarni Aniқlaydi balki, davolaydi, fayldagi virus tanasini uchiradi, faylni asl ҳolaticha saklab koladi. Doktor programmalar ko’p mikdordagi viruslarni Aniқlash va yuk kilish imkoniyatiga ega. Bunday programmalarga: AVP, AidsTest? Scan? Norton Antivirus, Doctor Web kiradi.
Yangi viruslar paydo bulgan sari yukoridagi antiviruslarning yangi versiyalari ishlab chikish talab etiladi.
Revizor programmalar - viruslardan ishonchli ximoya vositasi xisoblanadi. Revizorlar dasturlarni, kataloglar va diskning sistema bulimi .ҳolatini kompyuter virusdan zararlanmasdan avval eslab koladi. Shundan keyin, foydalanuvchining xoxishiga binoan oldingi va keyingi ҳolatlarni solishtiradi. Uzgargan ҳolatlarni ekranga chikaradi. Fayllarni ҳolatini solishtirishda uning uzunligi, modifikastiya vakti va sanasi, xamda boshka parametrini solishtiradi. Revizor programmalar etarlicha murakkab algoritmlarni xatto stels-viruslarni xam yuk kiladi, virus buzib yuborgan fayllarni uz ҳolatiga keltiradi. Bunday antivirusga ko’p tarkalgan Rossiyaning Adinf programmasi misol buladi.
Filtr-programmalar yoki «tozalovchi» uzida ko’p bo’lmagan rezident dasturlarni mujassamlashtiradi. Kompyuterning shubxali va virus ҳarakterno’y beruvchi ishini Aniқlaydi. Bunday ҳolatlarga:
1. SOM va EXE kengaytmali fayllar tartibi buyicha;
2. Fayl atributlarini uzgarganiga karab;
3. Aniқ manzil orkali diskka yozish buyicha;
4. Diskning yuklovchi sektoriga yozish buyicha;
5. Rezident programmaning yuklanishiga karab.
Biror bir programmaning ishlash davomida «tozalovchi» ishning ruxsat etilishi yoki mumkin emasligi xakida ma’lumot beradi. Filtr-programmalar foydali xisoblanadi, u virusni ko’payib ulgurmasidan oldin Aniқlash imkoniyatini beradi. Fakat ular disk va fayllarni olmaydi. Viruslarni yuk kilish uchun boshka programmalar kerak buladi.
Vakstina yoki immunitet programmalar zararlangan fayllarni davolaydi. Vakstinalar doktor-programmalardan yaxshirok davolaydi. Vakstina fakat mashxur viruslarni Aniқlaydi, bunda virus vakstinalangan fayl yoki diskni olib zararlay olmay koladi. Xozirda vakstinalar kam kullaniladi. Zararlangan fayl va disklardan, ҳar bir virus tushgan kompyuterlardan uzokrok yurish virus epidemiyasidan saklanish demakdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
