Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

4. Бахтсиз ҳодисаларни тахлил қилиш ва иқтисодий таъсирини аниқлаш.

Ҳаётмизда ва ишлаб чиқариш корхоналарида содир бўлаётган бахтсиз ҳодисаларнинг ҳаммаси корхоналарнинг иқтисодий ривожланишига, улар орқали жамиятимиз ва давлатимиз иқтисодиётига катта микдорда моддий зарар етказибгига қолмай, балки маънавий ҳамда ижтимоий зиён ҳам етказади.
Чунки, иш жараёнида малакали кадрлардан ажралиб қолиш эвазига маълум узилишлар содир бўлади. Биринчи навбатда моддий зарар нимадан иборат кўриб чиқамиз.
1. Бахтсиз ходиса туфайли ишга яроқсизлиги учун нафақа миқдори
Н = К_ўр Я.
бу ерда К_ўр - ўртага кунлик иш ҳақи
Я - ишга яроқсиз кунлари сони
2. Саломатликни тиклаб олиш учун дори-дармон ва тиббиёт муассасида сарфланадиган харажат миқдори
а) - қисман ногиронлик учун
М_кн = ( У₀₁ - ( У₀₂ +Н )) Т₀ К_ўр

б) - бутунлай ногирон бўлганда

М_у = ( У₀₁ – Н) Т₀ К_ўр
бу ерда У₀₁ – бахтсизликкагача бўлган ўртага ойлик маоши,
У₀₂ - ногоронлик давридаги ўртача ойлик маоши, сўм.
Т₀ - 12 (55- t ) хотинлар учун ишчининг ёшини кўрсатувчи коэффициент
Т₀- 12 (60- t ) эркаклар учун ишчининг ёшини кўрсатувчи коэффициент
t – шикастланган ишчининг ёши
К_т - ташкилот айбини изохловчи коэффициент
в) Вафот этган ишчининг оиласига тўланадиган нафақа миқдори
Н_нм= 12 (У₀₁ / m+ 1-Н_к) К_т+ t_к
бу ерда m - қарамоғидаги одамлар сони
H_k – қарамоғидаги одамларга туланадиган нафақа
t_k - қарамоғидаги одамларга нафақага тўланадиган йиллар йиғиндиси
4. Тиббиёт ташкилотларининг моддий сарф- харажатлари:
Х_тт = Х_тх. N_т
бу ерда Х_тх - бир кунлик тиббиёт ҳаржатлари
N_т - жами тиббиёт хизмати кўрсатилган кунлар сони
Шундай қилиб, йил давомида ташкилот бўйича содир бўлган бахтсиз ҳодисалар туфайли етказилган умумий зиён маънавий ва ижтимоий зиёнлар қулай иш сифатининг пасайиши ва маҳсулот чиқариш муддатининг узилиб кетиши сабаблари билан изоҳланиши мумкин.