Korxonani moliyalashtirish manbalari
Ichki manbalar
sifatida korxonaning o‘z mablag‘lari – foyda va amortizatsiya ajratmalari
hisoblanadi.
Korxonani moliyalashtirish manbalari
Ichki
Tashqi
Rivojlantirish
fondlari
Aksiyalar-
ning
qo‘shimcha
emissiyasi
Korxona
integra-
tsiyasi doi-
rasidagi
mablag‘lar
Tijorat
kreditlari
Bank kreditlari
va ssudalar
Davlat
kreditlari
Davlat
investitsiya-
lari
Kreditlashtirishning an’anaviy shakllari
Kreditlashtirishning noan’anaviy shakllari
Sotuvchi va
xaridorlarning turli
muddatli kreditlari
Garov
asosidagi
ssuda
Veksellar
(trattlar)
Kredit
liniyalari
Faktoring
Lizing
Forfeyting
66
Korxonaning pul mablag‘lari –
korxonaning naqd va naqdsiz ko‘rinishda to‘plangan
pullari. Ba’zida pul mablag‘lariga qo‘shimcha yuqori likvidli qimmatli qog‘ozlar ham kiritladi.
Foydani qayta investitsiyalash
– bu o‘z faoliyatini kengaytirayotgan korxonani
moliyalashtirishning eng qulay va nisbatan arzon shakli.
Moliyalashtirishning
tashqi manbalarini
xususiyatlari quyidagilardan iborat:
1.
Jalb qilingan investitsiyalar:
- investorni yuqori foyda va korxonaning o‘zi qiziqtiradi;
- investor qachondir investitsiyadan voz kechish maqsadiga ega bo‘lishi (bo‘lmasligi)
mumkin;
- investor mulkining ulushi uning investitsiyalarini korxonaning barcha kapitaliga nisbatidan
aniqlanadi.
2.
Qarzli investitsiyalar:
- korxona kontrakt bo‘yicha qarz summasini qaytarish majburiyatini oladi;
- qarz olingan shartlarga muvofiq tarzda so‘ndirilishi kerak;
- korxona olingan qarz uchun foizlar to‘laydi;
- korxona kreditor uchun zarur va maqbul kafolatlarni beradi;
- agar kredit muddatlarida qaytarilmasa, kreditor kafolatlarni olib qo‘yishi mumkin;
- qarz summasi qaytarilganidan so‘ng kreditor odidagi majburiyatlar to‘xtaydi.
Moliyalashtirish strategiyasi amalga oshirilayotganda, turli xil manbalardan mablag‘larni
taqdim qiluvchi, quyidagi moliyaviy vositalar (moliyalashtirish sxemalari) qo‘llaniladi:
- moliyaviy investorga ulushni sotish;
- strategik investorga ulushni sotish;
- venchurli moliyalashtirish;
- qimmatli qog‘ozlarni ommaviy taklif qilish (IPO);
- qimmatli qog‘ozlarni yopiq (xususiy) joylashtirish;
- horijiy moliya bozorlariga chiqish;
- bank kreditlari, kredit liniyalari, ssudalar;
- tijorat (tovar) krediti;
- davlat krediti (investitsion soliq krediti);
- obligatsiyali qarz;
- loyihaviy moliyalashtirish;
- eksport operatsiyalarini sug‘urtalash;
- lizing;
- franchayzing;
- faktoring;
- forfeyting;
- grantlar va hayriya badallari;
- tadqiqotlar va ishlanmalar to‘g‘risida kelishuv-
lar;
- davlat tomonidan moliyalashtirish;
- veksellarni chiqarish;
- o‘zaro hisob-kitoblar;
- barter;
- boshqalar.
67
2
.
Do'stlaringiz bilan baham: |