Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахбороттехнологиялари университети

3. ОТИК ТОЛА АЛОҚА ЛИНИЯЛАРИДА ЎЛЧАШ УСУЛЛАРИ, 
КЎРИНИШЛАРИ ВА ВОСИТАЛАРИ. 
3.1. Ўлчаш усулларини классификацияси. 
Оптик кабелларни парамерларини ва оптик толали узатиш линиялари 
чизиқли трактларини ўлчаш ўлчаш жойи ва мақсадига, ўлчаш параметри ва 
усулига кўра классификацияланади.
Ўлчаш жойи ва мақсадига кўра ўлчаш. 
Лабораториявий ўлчаш – бундан асосан илмий текшириш 
институтлари фойдаланади. Лабораториявий ўлчашда турли хил ўлчаш 
асбоблари қўлланилиб, оптик кабелда ѐки оптик толада турли хил тажрибалар 
ўтказилиб ва уларда маълумот узатишни турли усуллари синалади. Бундан эса 
оптик кабелларини ѐки оптик толани қўлланилиш соҳаси, иқлимий жойи ва 
бошқалар аниқланади. Оптик тола ва оптик кабелларини параметларини 
ўрганилади. Масалан, тўлқин узунлиги, харорат, механик ва климатик 
таъсирларни, ишлаб чиқриш шарт-шароитлари ва ҳаказолар ўрганилиши 
мумкин.
Ишлаб чиқариш корхонаси ўлчашлари – бунда оптик кабелларни ва 
оптик толаларни ишлаб чиқариш вақтида олиб борилади. Ўлчаш 
парметрларини сони ишлаб чиқариш жараѐнига боғлиқ ҳолда белгиланди ва 
амлга оширилади. Янги технология ѐки янги қурилмани ишлабчақариш 
жараѐнига тадбиқида ўлчаш ишларин лабораторавий ҳолатга яқин келади. 
Белгиланган ўлчаш параметри муқим бир техналогия учун чегараланиб қолади 
ва бу чегараланиш МСЭ, ГОСТ ѐки техник шартлар билан белгиланади.
Ишлаб чиқариш корхонаси ўлчашлари муҳимлиги шундаки, бунда ўлчаш 
апаратуралари махсус бўлиб, автоматик тарзда амалга оширилади ва чиққан 
натижалар ишлабчиқарилган махсулотни паспорти ҳисобланади. 
Оптик толали алоқа линияларини қуруш ёки монтаж қилиш 
жараёнидаги ўлчашлар – бунда улчаш параметрлар қурилаѐтган ѐки монтаж 
қилинаѐтган шароитга қараб, оптик кабел тури ва оптик тоали алоқа линияси 
тавсифига қараб чекланган бўлади. Оптик толали алоқа линиясида узатиш-

---

қабул қилиш синовлари белгиланаган усул ва йўналтирилган дастур бўйича 
амалга оширилади.