Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

 
2.2.
 
Ўзбекистон ва хорижий давлатларда электрон ҳукумат 
тизимини жорий этишнинг қиёсий таҳлили 
 
Жанубий Корея Республикаси тажрибасини таҳлил қиладиган 
бўлсак,Жанубий Корея 2012 йил ҳолатига кўра “Электрон ҳукумат” 
муассасаларини ривожлантириш бўйича Бирлашган миллатлар рейтингида 
биринчи ўринни эгаллайди. 
2001 
йилда 
“Электрон ҳукумат” 
тўғрисидаги 
қонун 
ва 
концепциянинг қабул қилиниши Жанубий Кореяга “Электрон ҳукумат”ни 
яратишга қонуний асос бўлди. “Электрон ҳукумат” концепциясини ишаб 
чиқиш маъмурий фаолият унумдорлигини ошириш ва ушбу фаолият уч 
босқичдан иборат эди. Биринчи босқичда (2001-2003) давлат органлари 3 
та асосий соҳалар бўйича интернет тармоғи орқали ўзаро ҳамкорликни 

---

44 
йўлга қўйишди: G2C, G2B, G2G. Шу билан бир қаторда, Давлат бошқаруви 
тизимида идоралараро электрон ҳамкорлик ташкил этувчи ахборот-
технологик 
архитектура 
шаклантирилган. 
Мазкур 
архитектурада 
ЭҲайланиш, электрон рақамли имзо, муҳр ва бошқалар фаол 
фойдаланилади. Ушбу босқичда $225 миллион сарфланган. 
Иккинчи босқичда (2003-2007) электрон ҳукуматнинг базовий 
платформаси шаклантирилган. Ушбу босқичда, лойиҳалар тўрт соҳада 
ишга туширилган: 
- Давлат бошқаруви фаолиятидаги функциялари 
- ДХ соҳаси 
- АРларни бошқарув соҳаси 
- Қонуний ижодкорлик тизими. 
Лойиҳанинг иккинчи босқичини амалга ошириш учун $981 миллион 
сарфланган. 2007 йилга келиб, 55% марказ даражасидаги маъмурий 
органларнинг 96% давлат аппарати ходимлари “On-Nara” (“Онлайн 
Мамлакат”) миллий электрон ахборотларни қайта ишлаш тизимидан 
фойдаланишга ўтишган. Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш 
муддатлари 30-44 кундан 7-13 кунгача қисқартирилган.
Ҳар йили давлат инстанцияларига товар ва ҳизматларни электрон 
кўринишига ўтказилганлиги сабабли тежалган маблағлар $4,5 миллиардни 
ташкил этади. Ҳусусан, очиқлик ва шаффофлик жараёнларини таъминлаш 
ва инсон омилини бартараф этиш йўли билан тежашлар такидлаб ўтилган.
Ташқи савдо соҳасида божхона декларациясини қайта ишлаш вақти 1 
кундан 2 дақиқага, импорт бўйича 2,5 кундан 1,5 соатга қисқартилди ва бу 
ислоҳатлар ўз йўлида $2,5 миллиард кўрсаткичдаги йиллик тежашга олиб 
келди.
2008 йилда асосий эътибори барча ишлаб чиқилган тизимлар ва 
“электрон 
ҳукумат” 
тузилмаларини 
ўзаро 
интеграциялаш 
ва 
мустахкамлашга қаратилган учинчи босқич бошланди.
Сингапур давлатидаахборот технологияларини татбиқ этиш бўйича 

---

45 
илғор давлатлардан биттаси, шунингдек давлат бошқаруви ва давлат 
органларини фуқаролар ҳамкорлигини жамоат институти ўзгаришларидир. 
Сингапур
1999 
йилда 
йирик 
ҳукумат 
портали 
eCitizen 
Centre 
(www.ecitizen.gov.sg) ташкил этилган жаҳонда биринчи мамлакат бўлди. 
Бунда Сингапур фуқаролари нафақат давлат органлари ҳақида маълумот 
олиш имкониятига эга, балки бир қатор хизматларни ҳам олиш 
имкониятига эга бўлишди. 
“Электрон ҳукумат” тизимида рўйҳатдан ўтиш ташкил этилган, бу 
эса тўғридан тўғри барча давлат органларига муражаат этиш имконини 
беради. “Электрон ҳукумат” тизими 9 блокка бўлинган, ҳусусан “Оила 
блоки” никоҳни, болани туғилишини расмийлаштириш каби ИХни 
бажариш имконини беради. “Ҳуқуқий блок” полицияга маълумотларни 
етказишни ёки ҳуқуқий саволлар бўйича маслаҳат олишни онлайн 
режимида фойдаланишга имкон беради. Ҳар бир блок масъул давлат 
органи томонидан юритилинади. 
Буюк Британиядаги “Электрон ҳукумат” тузилишини стратегияси 
барча давлат органлари деярлик барча соҳавий фаолиятини қамраб олган. 
У юқори ҳукумат даражасида қуллаб қуватланади ва ушбу ҳати-ҳаракатлар 
ўз унумдорлигини беради. Стратегиянинг асосий мақсадларига, аввало 
давлат хизматчиларини унумдорсиз ишдан, давлат структурасидаги ўзаро 
ҳамкорлик фаолиятида оралиқ иш жараёнларидан озод этиш киради. 
Мазкур 
соҳада 
давлат 
харакатларининг 
дастури 
“Ҳукумат 
модернизациялаш оқ китоби” қоидаларига асосланган. Барча ҳукумат 
ахбороти ва хизматларига эга DirectGov портали ҳисобланади, унда 200 
дан ортиқ давлат бошқаруви ва муниципал органларини интерактив 
сервислари жойлаштирилган.