Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

 
ТАЪЛИМДА МОБИЛ ҚУРИЛМАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ (MOBILE LEARNING) 
Ж.Н. Гулямов (ТТЙМИ, ассистент) 
 
Mobile learning (m-learning) бу - таълим олиш ва ўқитишда мобил ва портатив 
қурилмалар – смартфонлар, мобил телефонлар, ноутбук ва планшетлардан фойдаланишдир. 
Бунгунги кунда шахсий компьютерлар ва интернет замонавий таълимнинг ажралмас 
воситасига айланиб улгурди, интернетга уланиб ишлайдаган қурилмаларнинг соддалиги, 
технологиялар ривожалниб бориши, таълим беришда интернет ҳамда информацион 
коммуникацион технологиялардан фойдаланиш имконини беради. Мобил телефонлар ва 
смартфонлар каби воситалар шахсий компьютерлар ва ноутбукларга қараганда анча арзон 
бўлиб, мос равишда интернетга чиқишнинг анча арзон тарифларига эга.
Кўпгина мобил воситалар таълим соҳасида, бошқарувда ҳамда таълим беришда 
фойдали ҳисобланади. Улар: 
•
Талабаларнинг дарсдан ташқари вақтларида мобил воситалардан 
фойдаланиб, таълим олишлари; 

---

60 
•
Талабалар ўрганилаётган фан бўйича ўзаро маълумот алмашишлари ҳамда 
биргаликда таълим олишлари; 
•
Талабаларда мобил воситалар ёрдамида таълим олишга қизиқишни оширади; 
•
M-learing таълим олишни индивидуаллаштиради. Яъни талабалар таълим 
олишда янги билимларни ўзлаштиришлари, ҳар бир модул якунида тест 
вазифаларини бажаришлари билан босқичдан – босқичга ўтиб борадилар. Бу 
босқичлардан ўтиш қайсидир маънода компьютер ўйинларини эслатади. Бу эса 
талабаларда билим олишга қизиқишларни орттириши табиийдир. 
•
Мустақил таълим олиш имконияти ҳамда таълим олишда керакли 
маълумотларни тезда топиш имконияти; 
•
Имконияти чекланганлар учун таълим олиш имконияти; 
•
Масофадан туриб таълим олиш имконияти; 
•
График, анимацион, аудио, электрон китоблар, видео дарслар кўринишидаги 
ахборотлар ёрдамида таълим олиш; 
•
Аралаш (анъанавий, мустақил таълим ҳамда интерактив таълим) таълим 
олиш имконияти; 
Шунга қарамай мобил таълим қуйидаги камчиликларга эга: 
•
Кичик экранли мобил воситалар мавжуд ахборотни кўринишини 
чегаралайдилар; 
•
Катта ҳажмдаги ахборотларни сақлашда имкониятлар чегараланганлиги; 
•
Мобил воситалар шахсий компьютерларга нисбатан ишончсизроқ; 
Хорижий мамлакатларда мобил таълимни ўқув жараёнига татбиқ қилиш билан 
танишиб чиқайлик: 
Мобил телефонлардан фойдаланишда интернет тармоғига уланиш орқали таълим 
олиш ресурлари, электрон ўқув курслари, топшириқлар, тестлар, қўшимча материаллари 
(графиклар, аудио ва видео материаллар)дан фойдаланиш имконини беради. Шунингдек 
таълим олиш мақсадида мобил воситаларда кенг қўлланилувчи электрон почталардан 
фойдаланишлари мумкин. Бу эса тезлик билан ахборотлар алмашиш имкониятини беради.
Ҳозирги кунда интернет тармоғида мавжуд бўлган “mobile learning” технологияси 
асосида ишловчи бир нечта сайтларни мисол тариқасида келтиришимиз мумкин: 
https://www.sololearn.com/ 
1-расм (sololern tizimi bosh sahifasi) 
http://www.mobile-elearn.com/elearn/ 

---

61 
2-расм (mobile-elearn tizimi bosh sahifasi)