Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

Дидактик (ўқитувчи) аудио ва видео ўқув материаллари
. Магнит ташувчиларга 
ёзилган ўқув аудиоматериаллари маърузаларни, ўқув қўлланмаларига шарҳларни
эшитишга мўлжалланган ( улар кўпинча ҳорижий тилларни ўқитишда қўл келади). Бу 
манбаларни ташиб олиб юриш қулайлиги уларни исталган вақтда ва исталган ерда эшитиш 
имконини беради. Видео шаклда маърузалар, услубий машғулотлар берилиши мумкин. 
Видеокассеталарда нашрли қўлланмаларга, ўқув –услубий масалаларга намойиш 
материаллари берилади. Ўқув видеофильмлари кўз билдан кўриб, қулоқ билан эшитиш 
имкони бўлгани учун ЯИТ ичида энг самаралисидир.
Лаборатория масофавий практикумлари (ЛМП).
Бу практикумларининг 
моҳияти қуйидагича. Конкрет амалий йўналиш учун ягона ўқув-дидактик мажмуалари 
(ЎДМ) тузилади. Бу мажмуалар талабаларни ўқитишга ҳам, мутахассисларни қайта 
тайёрлашга ҳам, ҳамда илмий изланишлар олиб боришга ҳам мўлжалланган бўлади. Бу 
мажмуаларни кўп сонли турлича масофаларда жойлашган абонетлар билан ишлатиш 
телекоммуникациялар ёрдамида амалга оширилади. ЎДМларда ишлатиладиган ўлчов 
асбоблари автоматлаштирилган интеллектуал сенсор тагтизимлари билан алмаштирилади. 
Тадқиқот ёки тажриба ишини бошқариш автоматик тарзда кўп каналли интеллектуал 

---

209 
дастурларни бошқариш тагтизим орқали амалга оширилади, бу тагтизимлар масофада 
жойлашган компьютерлар орқали амалга оширилади, бу компьютерлар истеъмолчилар 
ишчи ўринлари ҳисобланади, шу компьютерларда ЎДМнинг виртуал тасвири акс 
эттирилади, бу тасвирлар реал стенд қурилмаларига максимал (мультимедиа шаклда) 
яқинлаштирилган бўлади.
Ўқув–материал тагтизим (ЎМТ).
Анъанавий ЎМТ моддий ва техник 
комплекслардан иборат бўлиб, тасдиқланган таълим йўналишларида ўқув дастурларига 
мувофиқ ўқитишга тааллуқли воситалардан иборат бўлади. Масофадан туриб ўқитиш 
(МТЎ) эса янги ахборот технологияларига таянгани учун ЎТМнинг аҳамияти кескин 
ортади. Ўқитиш моделига жудаям боғлиқ бўлади. Хусусан, тармоқ бўйича ўқитишда 
талабага ЎТМнинг таркиби Интернетга уланган компьютердангина иборат бўлади, бу эса 
ЎТМнинг худди ўзидир.