Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

Модул тестлашнинг мақсад ва вазифалари 
 
Маълумки, ҳар қандай мураккаб дастурий тизим алоҳида қисм -модуллардан ташкил 
топган бўлиб, улар тизим таркибида у ёки бу функцияни бажаради. Тизим яхлит ҳолда 
коррект ишлаётганига ишонч ҳосил қилиш учун дастлаб унинг ҳар бир модулини алоҳида 
ҳолда тестлаш ўтказиш лозим бўлади. Сабаби, тизим яхлит ҳолда тестланаётганда муаммо 
вужудга келса, уни келтириб чиққан нуқсонларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш 
соддалашади. Модулларни бундай кўринишда алоҳида тестлаш 
модулли тестлаш (unit 
testing)
дейилади. 
Тестланиши лозим бўлган ҳар бир модул учун тест муҳити ишлаб чиқилади, тест 
мисолларни таснифловчи тест талаб ва тест режалар тайёрланади. 
Модулли тестлашнинг асосий мақсади
– модулларни тизим таркибига интеграция 
қилишдан олдин, уларни ҳар бирини қўйилган талабларга мос келишига ишонч ҳосил 
қилишдан иборат.
Шулардан келиб чиққан ҳолда модулли тестлаш жараёнида қуйидаги 
асосий 
вазифалар
ҳал қилинади: 

талабларга номутаносибликларни излаш ва хужжатлаштириш; 

тизимни қуйибосқичли архитектураси ва модуллар орасидаги ўзароалоқани 
ишлаб чиқиш ва рефакторингни қўллаб қувватлаш; 

модуллар рефакторингини қўллаб қувватлаш; 

нуқсонларни бартараф қилиш ва созлашни қўллаб қувватлаш. 
Биринчи вазифа
- бу тестлашнинг классик масаласи бўлиб, у ўз ичига қуйидагиларни 
қамраб олади: тест муҳити ва тест мисолларини ишлаб чиқиш, тестларни амалга ошириш ва 
уларни натижаларини баёнлаштириш, муаммолар бўйича ҳисобот тайёрлаш. 
Иккинчи вазифа
– бу кўпроқ ишлаб чиқишдан олдин тестлаш тамойилига (Test-driven 
development) асосланган XP туридаги методологияларига хос бўлиб, бунда дастурий модул 
учун асосий талаблар манбаии бу модулни ўзини реализация қилишдан олдин яратилган 
тестлар ҳисобланади. Бироқ, тестлашнинг классик схемасида ҳам модулли тестлар тизим 
дизайни ва модул билан ишлашдаги мантиқсиз ёки чалкаш (тушуниб бўлмайдиган) 
механизмлардаги муаммоларни аниқлаб бериши мумкин. 

---

61 
Учинчи вазифа 
бу тизимни ўзгартириш жараёнини қўллаб қувватлаш билан боғлиқ. 
Кўпинча дастурий тизимни ишлаб чиқиш мобайнида модуллар ёки модуллар гуруҳида 
рефакторинг (refactoring – [дастур кодини] қайта ишлаб чиқиш, дастурий тизимни 
функционаллигини сақлаган ҳолда дастур кодини ички тузилмасини яхшилаш) ўтказиш 
талаб этилади, яъни дастурий тизимни кузатиш, ишлаш тезлиги ёки ишончлилигини ошириш 
мақсадида дастур кодини оптималлаштириш ёки уни бутунлай қайта ишлаб чиқиш. Бунда 
модулли тестлар дастур кодини янги варианти эски бажарган функцияларни бажараётганини 
текшириш учун қудратли восита бўлиб ҳисобланади.
Тўртинчи вазифа
бу тескари алоқа масаласи бўлиб, бунда дастурий тизимни ишлаб 
чиқувчилар билан тестловчилар орасидаги алоқа муаммолар бўйича ҳисобот кўринишида 
амалга оширилади. Модулли тестлаш босқичида тузилган